Konumuza kaldığımız yerden devam ediyoruz. Bir önceki konumuz hatırlayacağınız gibi, ''Enlem ve Boylam Farkı'' idi. Hemen devamında ise bugün; ''Orta Enlem'' ve ''Hakiki Orta Enlem''e biraz deyineceğiz. Sonrasında ise, Mesafe ile devam edeceğiz.
ORTA ENLEM (Mean Latitude) - (M.Lat):
İki mevkii arasındaki Orta Enlem, bu iki mevkiiden geçen Lat. paralelleri ortasındaki LM enlem paraleli olup, değeri bu Orta Enlem ile Ekvator arasındaki kalan meridyen üzerindeki uzunluğudur.
Kural-1:Aynı isimdekiler toplanır, yarısı alınır ve aynı işaret verilir.veya
Aynı isimdekiler çıkarılır, farkın yarısı küçüğe eklenir veya büyükten çıkarılır ve aynı işaret verilir.Kural-2:Ayrı isimdekiler çıkarılır, farkın yarısı alınır ve büyüğün işareti verilir.ÖRNEKLER:1- Lat1 20
010
ı12
ııN ve Lat2 32
014
ı06
ııN ise M.Lat nedir?
2- Lat1 23
014
ı10
ııS ve Lat2 10
008
ı04
ııS ise M.Lat nedir?
3- Lat1 20
014
ı24
ııN ve Lat2 06
008
ı12
ııS ise M.Lat nedir?
Tekrar şeklimize bakacak olursak;
A mevkiinden B mevkiine giden bir tekne için,
d.Long = FT
d.Lat = AD = CB
Mesafe (Dist) = AB
Rota (Co) = DAB açısıdır.
Departure (Dep) ise, Doğu-Batı yönünde gidilen mesafe olduğundan, A'dan C'ye giden bir tekne için AC, D'den B'ye giden bir tekne için DB mesafesidir. Her iki seyir için de d.Long = FT'dir.
O zaman A'dan B'ye seyirde dep, AC'den küçük ve DB'den büyük bir mesafedir. Kısa mesafeli seyirlerde dep, yaklaşık olarak Orta Enlem (M.Lat) olan LM enlemi üzerinde ölçülen mesafe olarak alınabilirler. Böylece dep = LM mesafesi olmuş olur.
HAKİKİ ORTA ENLEM (True Mean Latitude) (Middle Lat) (Mid.Lat)
Aynı enlem paraleli üzerindeki seyirde dep, gidilen mesafeye eşit olup, aynı enlem paraleli üzerinde ölçülür. dep = d.long x Cos M.Lat'dır.
Enlem farkı az olan veya Ekvator civarındaki seyirlerde ise, dep orta enlem üzerinde ölçülebilir.
dep = d.long x Cos M.Lat'dır.
Yer'in şekli ve meridyenlerin kutupta birleşecek şeklinde yaklaşmalarından dolayı, uzun mesafeli yani büyük d.lat gösteren seyirlerde ise dep kısa mesafeli seyirlerde olduğu gibi yaklaşık olarak Orta Enlem (M.Lat) paraleli üzerinde ölçülemez. Dep, M.Lat paralelinin daha yukarısında yani, kutup tarafında bulunan ve ''Hakiki Orta Enlem'' adı verilen bir paralel üzerinde ölçülen LıMı uzunluğu olur. Dolayısıyla enlemlerde veya büyük d.lat gösteren seyirler için M.Lat yerine Mid.Lat kullanılması gerekir. Ancak, alçak lat.'ler ve küçük d.lat'lar veya Ekvator civarındaki seyirlerde Mid.Lat'ı hesaplamaya gerek yoktur. Zira, M.Lat ile Mid.Lat arasında fark çok az olup, gözardı edilebilcek kadar küçük bir değerdedir.
Bir sonraki konumuz ‘’Mesafe’’ olarak devam edecek ve Sürat gibi kavramlara da yavaş yavaş girmeye başlayacağız.
Selametle.
Gönderen