[Suat Zeybek]

Suat ağabey,

Şubat ayında Tony Curphey bizleri ziyarete gelecek ve bir sunum da olacak. Bu arada standa ziyarete gelmeyi ve sizinle özellikle tanıştırmayı istiyorum ki herhalde sizin sohbetinizi izlemek dahi bize önemli ders ve keyfine doyulmaz bir seyir olacaktır. Tony Sekstant ve Gps kullanıyor. Chart Plotter vs için geri kalmış aletler dedi 

Sevgi ve Saygılarımla,
Dilek Ergül

Çok keyif alırım. Umarım zamanlamada bir sorun olmaz. Chartplotter'ları ben de tamamen hayatımdan çıkarmak üzeriyim artık.
Yaşasın "Geleneksel Navigasyon"

SM-N910C cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

[Suat Zeybek]

Konu biraz boş kaldı. Bugün Meteoroloji üzeriine bir kaç satır karaladım. Haftasonuna kadar bu konuya da döneceğim.

[Suat Zeybek]

Bugün şöyle bir göz geçirdim; ne yapmışız, nerdeyiz diye...

Efenim konuya kaldığımız yerden devam için kağıdı, kalemi elime alıp karalamaya başladım. Devam konumuz; Mesafe, Meridyen Boyunun Bulunuşu, Yön ve eğer zaman kalırsa da Sürat olacak...

[Tan Kaan Özkan]

11. dosyada kaldık hocam, 12. ye geçeceğiz
 

[Suat Zeybek]

11. dosyada kaldık hocam, 12. ye geçeceğiz
 

Hakikaten de dosya numarası 11'imiş... Demekki buna da 12 diyeceğiz

[Suat Zeybek]

Konumuza kaldığımız yerden devam ediyoruz. Bir önceki konumuz hatırlayacağınız gibi,  ''Orta Enlem''  ve ‘’Hakiki Orta Enlem’’di. Devamında ise bugün; ''Mesafe'' ile ''Yön ve Kerteriz''e biraz değineceğiz. Sonrasında ise, Sürat ile devam edeceğiz.

MESAFE (Distance):

a)   Tarihçe:
İlk insanlar ölçülerinde bir takım doğal ölçü birimleri kullanıyorlardı. Bunlar; parmak eni, karış, ayak uzunluğu, dirsekten orta parmağa kadar olan uzunluk veya bir veya ekseri iki adım uzunluğunu birim uzunluk olarak almışlardı. Ancak, bu ilk ölçülerin ülkeden ülkeye ve insandan insana değişiklikler gösterdiği aşigardır.

Tarihçe dedikya, isterseniz biraz da işin ilklerine girip sonra da günümüze bağlayalım;

Eski Yunan uygarlığında Olimpic Stadyum’un uzunluğu ölçü birimi olarak alınmıştı ve buna ‘’1 Stadium’’ denmişti. 1 Stadium, 600 Yunan Ayak Ölçüsüne (Feet) ve bu da 607.9 US (Amerikan) Feet’e eş değer gelmişti. Yaklaşık olarak bugünkü 1 Deniz Mil’inin (Nautical Mile) 10’da 1’idir. Bir Akdeniz Mili olarak da 4035.42 US Feet’i uzunluk olarak alınmıştır.

Romalılar bu ölçüleri kendilerine göre değiştirerek, 1 Roma Stadium’u 100 Kulaç ve bu da 625 Roma Feet’i veya 606.3 US Feet’i olarak kabul edilmişti.

1 Stadium, yaklaşık olarak bugün kullanılan ve 1 Deniz Mili’nin 10’da 1’i olan 1 Gomina (Cable) uzunluğudur. Aynı zamanda bu bir İngiliz bahriyelisinin 608 Feet’idir.

Türkiye’de 1000 anlamına gelen ‘’mil’’ kelimesi, Latince’de 1000 anlamına gelen ‘’Mille’’ kelimesinden gelmiş ve Romalı’larca, 1 Romalı askerinin 1000 adımı olarak kullanılmıştır. Yani; 1 Roma Mili 4858.59 US feet olmuş olur.

1 Arab Mili ise 6000 Arab Feet’i veya bugünkü 1.03 Deniz Mili’idi.

Eskiden kullanılan Deniz Mili karada kullanılan mil ile ilgili bir uzunluktu. Yer ölçüsü ile ilgisi yoktu. Haritalar basılmaya başlandıktan sonra haritalar üzerinde 1 mil ölçeği göstermek gerekçesiyle, Tüm bu değişken ölçülere rağmen aynı uzunlukta 1 mil kabul etmek zorunlu hale geldi. 1 Enlem derecesi 44.5 deniz milinden 87.5 deniz miline kadar çeşitli ölçülerde kullanılıyordu. Colombus ve Magellan bu değeri 45.3 olarak kullandılar. Ancak, yer yüzeyinde 1 derece uzunluğu bu değerden 33% oranında daha fazlaydı.

Ptolemy’nin Almagest adlı eserinde ise daha sonralarında 1 dereceye karşılık olarak 62 Roma mili kullanılmıştı. Aynı kitabın 1466 yılı baskısındaki Nicolaus Germanus tarafından çizilen Güney Asya haritasında 1 derece 60 Roma mili olarak gösterilmiştir.

60 Roma mili’nin 1 derece enlem uzunluğunu göstermesinin hatalı olduğu daha sonralarda anlaşılmıştır. 1730 yılında her grup kendi ölçülerini kullanmakta direnince; daha kısa olanı ‘’Kara mili’’ (Land mile veya Statute mile) olarak alındı. Uzun olanı ise ‘’Deniz mili’’ (Nautical mile) olarak denizde kullanılmaya başlanıldı.

Nihayet 1875 yılında ‘’metre’’ (39.37 US inches – Amerikan pusu) ölçüsü kabul edildi. Bunun neticesi olarak 1929 yılında ‘’uluslar arası Hidrografik Büro’’ (International Hydrographic Bureau) deniz milinin standart değerini 1852 metre (6076.10333 US feet) olarak kabul etti. Bugün denizci tüm toplum/milletler bu değeri kullanmaktadırlar…

b)   Geçerli Mil ve Çeşitleri:
Navigasyonda mesafe ölçümünde kullanılan ölçü ‘’Deniz mili’’dir. Bu sebeple iki mevki arasındaki mesafe, bu iki mevki arasındaki ölçülen deniz mili kadar olan uzunluktur ve kerte hattı veya büyük daire üzerinde ölçülür. Yer yüzünde iki mevki arasındaki en kısa mesafe, bu iki mevkiden geçen ‘’büyük daire’’ mesafesidir.

*Kara Mili (Land Mile veya Statute Mile);
İngiliz Kraliçesi tarafından 1 Kara mili 5280 ft (kadem) olarak kabul edilmiştir. Yer Ekvatorunun uzunluğu 24802.18 Kara milidir.

*Coğrafi Mil (Geographical mile):
Yer Ekvatoru üzerinde Yer Merkezinden 1 dakikalık yayın uzunluğu 6087.2 ft olup, adına ‘’Coğrafi mil’’ denir.

*Deniz Mili (Nautical mile veya Sea mile):
Coğrafi enlemler arasındaki fark 1 dakika olan iki mevkiden geçen meridyen yayının boyudur. Diğer bir deyimle 1’ lık meridyen boyudur. Yer’in bir elipsoit şeklinde olmasından dolayı 1 dakikalık meridyen yaylarının uzunluğu (Şekil-1) kutupta AB=6107.8 ft, ve ekvatorda A’B’=6046.4 ft’dir. Haliyle 1 dakikalık yay uzunluğu kutupta ekvatorunkinden 61.4 ft=18.72mt daha fazladır. İşte bu sebepten dolayı meridyen ortalaması olarak, Lat. 450 de 1’ lık meridyen uzunluğu 6076.7 ft (uygulamada 6080 ft) olarak ve bu uzunluk 1 Deniz Mili şeklinde kabul görmüştür. Bu değer Ekvator üzerindeki 1’ lık yay uzunluğuna çok yakın bir değerdir.
Navigasyon hesaplarında, 1 Deniz mili=6080 ft veya Yer’in merkezindeki 1’ lık açının meridyen üzerindeki uzunluğu 1 Deniz mili olarak değerlendirilir ve mesafe birimi olarak kabul edilir.


Şekil-1

c)   İngiliz Mesafe Ölçüleri ve Metrik Sistemde Karşılıkları:
İsterseniz mesafe konusunu bugün denizlerde kullandığımız ölçü sistemlerinin daha rahat algıladığımız metrik sistemlerle karşılaştırmasını yaparak sonlandıralım.

1 linye = 1/8 pus = 3.2 mm
1 pus = 1 inch = 2.54 cm = 1 parmak = 8 linye
1 Kadem = 1 ft = 12 pus = 30.5 cm = 1 ayak
1 yarda = 1 yard = 3 ft = 36 pus (inch) = 91.5 cm
1 kulaç = 2 yard = 6 ft = 1 fathom = 183 cm
1 gomina = 608 ft = 101 fathom = 202 yard = 185 mt
10 gomina = 1 nautical mile = 6080 ft = 1013 fathom = 2026.7 yard = 1852.3 mt
1 lague (leg) = 3 Nautical Mile

1 Kara mili = 5280 ft = 1760 yard = 1610 mt = 8 furlong = 320 prch
1 furlong = 40 perch
1 perch = 16.5 ft

NOT:
•   1 Deniz mili 1 Kara Milinden 1/7 oranında büyüktür.
•   7 Deniz Mili = 8 Kara Milidir
•   13 Deniz Mili = 15 Kara Milidir.

YÖN (Direction) ve KERTERİZ (Bearing):

Yer üzerinde yön bulunduğumuz nokta ile gidilecek mevkiyi birleştiren doğrunun meridyenle yaptığı T açısıdır (Şekil-2).


Şekil-2

A noktasından B noktasına giden tekne için bu ‘’T’’ açısına ‘’Rota’’ (Course) denir. Kısaca ‘’Co.’’ ile gösterilir.

Rota diğer bir deyişle teknenin deniz yüzeyinde seyrettiği izinin yönüdür veya kerte hattı ile meridyen hattı arasındaki açıdır diyebiliriz. Dolayısıyla T açısına A noktasındaki rasata göre B’nin yönü, kısaca kerterizi (Bearing) denir. Gök cisimlerinin kerterizine ise ‘’Semt’’ (Azimuth) denir ve ‘’AZ’’ olarak gösterilirler.

Bir noktanın yönü kerterizi ile belli edilirler. B noktasının kerterizi T derecesidir. Ve saat yönünde 0⁰ den 360⁰ ye kadar ölçülürler. Üç gruplu rakamlarla ifade edilirler (Şekil-2).

Rotanın hakiki, magnetik ve pusula olmak üzere 3 çeşidi vardır. Kerterizin ise, hakiki, magnetik, pusula ve nisbi olmak üzere 4 çeşidi vardır.

Pruva İstikameti ( Heading, Ship Head):

Tekne pruvasının gösterdiği yöndür. Teknenin omurga hattının meridyenle yaptığı açıdır. Buna ‘’Parakete Hattı’ da denilmektedir.

Rota ise kerte hattının haritaya çizilmiş şeklidir. Serdümen pruva istikametini veya omurga hattının haritaya çizilmiş kerte hattı üzerinde yani rota üzerinde tutar. Fakat denizlerin etkisi, serdümen hatası ve daha buna benzer bazı nedenlerle omurga hattı rota hattı üzerinde sabit tutulamayabilir. Bu sebeple tekne en az 1⁰ ile 2⁰ arasında zigzag bir hat üzerinde seyretmiş olur. İşte teknenin seyirde çizmiş olduğu bu zigzak hatta ‘’Parakete Hattı’’ (Pruva İstikameti – Heading) denir. Dolayısıyla ‘’Rota’’ ile ‘’Pruva İstikameti’’ ayrı şeylerdir, birbirleriyle karıştırılmamalarında fayda vardır.

Konuya dalınca biraz uzun oldu tahminimden. Dolayısıyla, ‘’Sürat’’ konusuna bir sonraki paylaşımımda yer vermeyi düşünüyorum.

Herkese emniyetli seyirler dilerim.

Selametle.

[Özgür Ökten]

Bi küçücük ekleme;
LEAGUE = FERSAH

öZgür (tapatalk)

[Suat Zeybek]

Konumuza kaldığımız yerden devam ediyoruz. Bir önceki konumuz hatırlayacağınız gibi,  ''Mesafe’’ ile ‘’Yön ve Kerteriz’’di. Devamında ise bugün; ''Sürat’’ ile ‘’Kerte Hattı’’ sonrasında da ‘’Yer Üzerinde Navigasyonla İlgili Tanımlar’’ ana başlığını tamamlayıp, bir sonraki ana başlığımız olan ‘’Mıknatisiyet’’ konusuna gireceğiz…

SÜRAT (Speed) (Knot):

a-   Tarihçe:
İlk denizciler bir yerden bir yere seyrederken, ilk olarak hızlarını hesaplamaya çalışmışlardır. Bilinen en eski hız ölçme aleti ‘’parakete’’ (log), Dutchman’ın paraketesiydi. Bu sistemde; suda batmayan bir cisim rüzgar altından denize atılır ve teknenin güvertesinde bulunan ve aralarındaki mesafe bilinen iki mevkinin, denize atılan cisimden geçiş süresi kum saatiyle ölçerek hız hesaplanırdı.
16. Yüzyılın sonuna doğru paraketeye bir savlo bağlandı ve yüzen cismin denize atılmasıyla savlo gerektiği kadar denize salya edilirken, bir gemici de belli bazı cümleleri ezbere okumaya başlardı. Bu cümlelerin okunması bitinceye kadar geçen süre sonunda, belli zamanda denize gönderilmiş ve üzerinde mesafe işaretleri bulunan düğümleri bulunan savlo uzunluğundan hız tayini yapılırdı.
Günümüzde Modern Navigasyon’da Parakete Savlosu üzerindeki Düğümlerden gelmek üzere, saatteki Deniz Mili süratine ‘’KNOT’’ deyimi ve suya atılan hareketsiz (ölü) bir cisimle yaklaşık olarak sürat ölçme işine de ‘’DEAD RECKONING’’ yani Parakete Hesabı deyimi kullanılmaktadır.
17. Yüzyılın ortalarında ‘’Adi Paraketeler’’den (Common Log) ‘’Makineli Paraketelere’’ (Mechanical Log) geçilmiştir.  1773 yılında teknenin kıç tarafından atılan ve küpeşte üzerindeki basit bir kadrandan oluşan gösterge ile sürati gösteren paraketeler (Taffrail Log). Bir İngiliz Kraliyet Harp Gemisinde denendikten sonra kullanılmaya başlanmıştır.
1802 yılında Edward Massey tarafından daha hassas ve doğru sonuç veren bir parakete daha bulundu ancak, bunun uygulamada pratikleşememesinin sebebi; sürati okumak için her seferinde güverteye alınması gerekmekteydi.
Çeşitli gelişmelerden ve denemelerden (yandan çarklı gemilerin çark turlarının sayılması, gemilerin motor devir saatleri üzerinden hız tespitlerinin bulunmaya gayret edilmesi vs.) sonra 1846 yılında Alexander Bain ve 1861 yılında Thomas Walker tarafından farklı paraketeler yapıldıysa da nihayetinde 1878 yılında bugün de kullanılan patentli paraketenin esası bulunmuş oldu.

b-   Süratin Tanımı:
Bildiğiniz gibi teknenin 1 saatte gittiği mesafeye teknenin sürati denir. Sürat birimi ‘’Knot’’dır. Yani 1 saate 1 Deniz Mili olarak gidilen mesafeye ‘’Knot’’ denir. Knot’ın İngilizce anlamı düğüm’dür. Bunun sebebi de Sürat’in tarihçesi bölümünde açıkladığım gibi; ilk paraketelerde denize giden düğüm sayısıyla sürat ölçüldüğünden, saatteki 1 deniz mili sürat ‘’KNOT’’ olarak tanımlanmıştır.

Kısaca: KNOT=MİL/SAAT diye formülleyebiliriz.

Sürat, zaman ve mesafe arasında;

Sürat (knot) = Mesafe (mil) / Zaman (saat) = ((Mesafe (mil) X 60)) / Zaman (dakika)

Bağlantısı vardır.

Bu bağlantıyla ‘’sürat’’, ‘’mesafe’’ ve zaman hesaplanabileceği gibi, aşağıda vermiş olduğum cetvellerle de bilinen iki değerin girilmesiyle üçüncüsü de kolaylıkla hesap yapmaksızın bulunabilir.

 

KERTE HATTI (Rhumb Line):

Yer yüzündeki tüm meridyenlerle aynı açıyı yapan doğruya ‘’Kerte Hattı’’ denir.
Bu açı 90⁰ ise kerte hattı bir enlem dairesi veya Ekvatordur.
Bu açı 00⁰ ise kerte hattı meridyen olur.
O halde enlem daireleri, Ekvator ve meridyenler aynı zamanda birer kerte hattıdır denilebilir.
Eğer kerte hattı meridyenleri her hangi bir (T) açısıyla keserse Ekvator civarında bir büyük daire ve kutuplara doğru yaklaştıkça meyili artan bir spiral doğru olur. Buna ‘’Kerte Hattı Eğrisi’’ denir (Loxoddromic Curve) (Şekil-1).


ŞEKİL-1

Kerte hattının meridyenlerle yaptığı açıya ‘’Rota’’ denir.
Yer üzerinde, iki nokta arasında büyük daire, kerte hattından daha kısadır. Ancak bu fark kısa mesafeler için genellikle görmezden gelinir. Ve bilhassa kerte hattı meridyene veya Ekvator’a yakın ise, bu fark çok daha azdır.

Hatırlayacağınız gibi;

1-   Navigasyonun Anlamı ve Bölümleri,
2-   Yer Küre,
3-   Yer Üzerinde Navigasyonla ilgili Tanımlar,

dedik. Ve bir sonraki paylaşımlarım aşağıdaki şekilde devam edecektir…

4-   Mıknatisiyet,
5-   Rota,
6-   Çeşitli Methodlarla Mesafe Bulunması,
7-   Haritalar,
8-   Fenerler Sistemi
9-   Sextant
10-   Zaman Gösteren Aletler


Selametle….

[Suat Zeybek]

Koşuşturmaca falan derken topiği biraz ilgisiz gibi bırakmışım ama gerçekte öyle değil biliyorsunuz.

Kulaklarım çınlayınca hemen Tan Kaan reisin sözlerini anımsadım;

yahu çok keyifli gidiyor be.. manyak öğreniyoruz..

Termolojiden uzak ama anlaşılır bir dille gitmeye çalışıyorum. Amacım tüm Türk Amatör Denizcileri ile bildiğim her şeyi paylaşmak.
Ama yavaş yavaş....

Kaptanım, sizi biraz kızdırayım 

Çok da yavaş olmasın ama mesela bir ay içerisinde bitirebilsek konuyu ? 
Sonra sezon açılınca sizi bulabilmek ne mümkün. Bekleyin hasretle konu bitecek

Hani ayıptır söylemesi, sıkı bir öğrenci olarak sekstant konusundan biliyorum, ilk dosya 2 Ağustos 2016 idi yayınlandığında, araya sezon bir girdi, 2018'i gördük.
Haftaya tam 18 ay olacak , sekstant'ın seks..ini göremeden gideceğim diye korkuyorum 

ehh böyle de olunca en azından burdayım deyip, yarın veya en geç yarından sonra topiğime geliyorum diye bildireyim istedim... Ve diğer topiğe düştüğüm notumu buraya da kopyaladım....

Viya böyle.

[Suat Zeybek]

Hatırlayacağınız gibi;

1-   Navigasyonun Anlamı ve Bölümleri,
2-   Yer Küre,
3-   Yer Üzerinde Navigasyonla ilgili Tanımlar,

‘’Ana Başlıkları’’ altında dedik. Ve bir sonraki paylaşımlarım aşağıdaki ‘’Ana Başlıklar’’ doğrultusunda devam edecektir…

4-   Mıknatisiyet,
5-   Rota,
6-   Çeşitli Methodlarla Mesafe Bulunması,
7-   Haritalar,
8-   Fenerler Sistemi
9-   Sextant
10-Zaman Gösteren Aletler

4-MIKNATİSİYET (Magnetism)

Mıknatisiyet konusuna her zaman olduğu gibi tanımıyla girip devamında Yer Küre’nin mıknatisiyetine bakarak devam edeceğiz.

*Mıknatisiyetin Tanımı:

Madeni cisimleri çekme özelliğine sahip olan maden parçalarına ‘’Mıknatıs’’ denir. Bu özellik bazı madenlerde doğal bir şekilde vardır. Bunlara ‘’doğal/tabii mıknatıs’’ denmektedir.

Suni olarak en iyi mıknatıs ise; platin ve gümüş karışımından elde edilir. Tabiki bunlar pahalı olduğundan dolayı günümüzde daha düşük maliyetli olarak mıknatıslar, demir, kobalt, nikel, alüminyum ve az miktarda bakır karışımından yapılırlar. Bu karışıma ise ‘’Alnico/Alniko’’ denmektedir.

Çekim kuvveti, mıknatıs çubuklarının ucundadır. Ortalarında ise bu kuvvet sıfıra düşmektedir. Çubukların bu uç noktalarına ‘’kutup’’ denmektedir. Serbest olarak asılı mıknatıs çubuğu kuzey/güney (N/S) yönünde kendini sabitler. Kuzeye bakan uca kuzey kutup denerek ‘’kırmızı N’’ ile gösterilir. Güneye bakan uca ise güney kutup denir ve ‘’mavi S’’ ile gösterilir.

Aynı isimli kutuplar sizlerin de hatırlayacağı gibi birbirlerini iterler, dolayısıyla ayrı isimli kutuplar da birbirlerini çekerler. Bu çekim mıknatısın kuvveti ile doğru ve aralarındaki mesafenin karesi ile ters orantılıdır.

Mıknatısın boşluktaki tesirine ‘’Manyetik Alan’’ denir.

*Yer Mıknatisiyeti (The Earth’s Magnetism):

1960 yılı gözlemlerine göre; bu mıknatisiyetin kuzey kutbu, Hudson Körfezi civarıydı ve mevki olarak da Lat.74.5⁰N ve Long.101⁰W olarak bulunmuştu. Bu mevkii coğrafi kutuplar gibi bir nokta halinde olmayıp, 50 millik bir sahayı kaplar ve sabit de değildir. Birkaç yüz millik bir alan dahilinde dolaşır.

Yine aynı tarihlerde yapılan gözlemlerde ise; güney kutbu, South Victoria Land’de Lat.67.1⁰S ve Long.142.7⁰E olduğu tespit edilmiştir.

Yer mıknatisiyetinin kuvvet hatları; Yer maddelerinin dağılışına göre çeşitli yön ve kuvvettedir. Bunlara ‘’manyetik meridyenler’’ denir. Manyetik meridyenler kısmen coğrafik meridyenlere benzerler ve her hangi bir noktada manyetik meridyenin yönü; serbest asılı pusula ibresinin aldığı yöndür.

Aynı mıknatisi kuvvetteki veya aynı manyetik sapmaya haiz noktaları birleştiren hatlara ‘’izomanyetik doğrular’’ (izomagnetic Lines) denir. Bu hatları gösteren haritalara ise; ‘’İzomanyetik Haritalar’’ (İsomagnetic Charts) denir.

Yer mıknatisiyetinin yönü ve kuvveti sabit değildir. Günlük, yıllık ve yüzyıllık değişimler gösterirler. Ancak, bu değişim çok yavaş olduğundan, hesaplarımızda hata meydana getirmezler. Dolayısıyla haritalarda 1 yıl içerisinde verilmiş olan ‘’manyetik sapma/doğal sapma’’ (varaition), yıllık değişimi ve yönü de yazılmış olduğundan, istediğimiz yıl için bu sapmanın değerini bularak, yapacağımız hesapların hatasız olduğu kabul edilebilir.

Manyetik meridyenle, coğrafi meridyen arasındaki açıya ‘’Doğal Sapma’’ (Varaition) dendiğini zaten hepimiz biliyoruz.

Bir sonraki konu başlığımız ‘’Pusula’’ olup, mıknatisiyet konusunu pusula üzerinde de irdeleyeceğiz.

Viya böyle….

Selametle.

[Suat Zeybek]

''Açık Denizde Kendi Kendimize Meteoroloji Tahmini Yapabilme'' üzerine bir kitapçık denemesi yapınca bir de ''Sextant'' üzerine yapayım dedim... Bugün biraz eğlendim anlayacağınız. Sanırım; ''Sextant Kullanımı'' üzerine bu kadar sade bir anlatım olmamıştır dilimizde diye düşünüyorum...

''Temel Navigasyon''a da el attım mı ve tümünü tamamlayabilirsem sanırım iyi birşeyler çıkacak ortaya. Tabi bunlar amatörce derlemeler...

 

[Suat Zeybek]

Hatırlayacağınız gibi;
1-   Navigasyonun Anlamı ve Bölümleri,
2-   Yer Küre,
3-   Yer Üzerinde Navigasyonla ilgili Tanımlar,
‘’Ana Başlıkları’’ altında dedik. Ve bir sonraki paylaşımlarım aşağıdaki ‘’Ana Başlıklar’’ doğrultusunda devam edecektir…
4-   Mıknatisiyet,
5-   Rota,
6-   Çeşitli Methodlarla Mesafe Bulunması,
7-   Haritalar,
8-   Fenerler Sistemi
9-   Sextant
10-   Zaman Gösteren Aletler

diye konularımızı sıralamıştık ancak, geçtiğimiz iki yıl sürecinde seferlerimin yüklü ve uzun süreli olması sebebiyle ne yazık ki uzunca bir ara vermek durumunda kaldım. Dolayısıyla, daha önceden girdiğimiz ‘’Mıknatisiyet’’ konusunu ‘’Pusula’’ ile devam ederek akabinde adım adım hedefimiz olan Sextant kullanımına doğru yolculuğumuza devam.

PUSLA:

İlk denizciler gökyüzünde, kuzeyde görülen ‘’kutup yıldızı’’nı (Polaris) pusula gibi kullanarak yönlerini tayin etmişlerdir. Kutup yıldızı görülmediği zamanlar ise güneş, ay, rüzgar bulut ve dalgalardan yararlanmışlar ve yönlerini rüzgara göre isimlendirmişlerdir.

Homer; 4 rüzgar yönünü ‘’Boreas’’, ‘’Eurus’’, ‘’Notus’’ ve ‘’Lephyrus’’ olarak isimlendirmiştir. Aristotle 12 rüzgar yönü olmasını savunmuş, Eratosthenes ise (doğru olarak ilke defa dünya çevresini ölçmüştür) M.Ö. 200 yıllarında bu sayıyı 8’e indirgemiştir. M.Ö. Atina’da kurulan rüzgar kulesi de 8 kenarlı olarak yapılmıştır. 12 yönlü ‘’latin gülü’’ orta çağda hemen hemen tüm pusulalarda ortak olarak kullanılmıştır.

Manyetik puslanın bulunuşu günümüzden 1000 yıl öncesine kadar gider. Çinlilerin puslayı bulduğu hakkında çok az bilgi vardır. Avrupalıların puslayı bulduğu da söylenir ve 13ncü yüz yılda Marco Polo’nun puslayı İtalya’da tanıttığı da söylenir. Kuzey Avrupa denizcilerinin de 11 yüzyılda puslayı kullanmış oldukları da düşünülmekte.

Pusla kartı bir söylentiye göre 14. Yy başlarında Flavio Gioja of Amalfi’nin mıknatıs taşı veya mıknatılı ibreyi bir kağıtla birleştirmesiyle başlamıştır.

Manyetik puslanın güvenilir hale gelmesi daha yeni kazanılmış bir başarıdır. 1820 yıllarında Peter Barlow, İngiliz bahriyesi puslalarının eski tip olup değiştirilmesi gerektiğini ve 85 yıl önce de Lord Kelvin admiralty puslalarını geliştirerek bugünkü manyetik puslalar haline dönüştürmüştür.

Denizcilerin daima kuzeyi gösteren ve bozulmayan, güvenilir bir puslaya ihtiyaçları nedeni ile ‘’Cayro Pusla’’ ancak 20. Yy başlarında bulunmuştur.

Bugün gemilerde genellikle kullanılan iki tip pusla vardır;
1-Manyetik Pusla (Magnetic Compass)
2-Cayro Pusla (Gyro Compass – Gyroscopic Compass)

Bizler ise yatlarımızda sadece manyetik puslayı kullandığımızdan ötürü cayro puslayı atlayarak kısaca manyetik pusla üzerinde duracağız.

Manyetik Pusla ve Kısımları;

Manyetik puslanın yöneltme kuvveti manyetik kuzeyi göstermeleridir. Buna da etken olan Yer Küre’nin manyetik tesiridir. Pusla içindeki serbest asılı mıknatıs ibresi, Yer’in manyetik alanı içinde kuvvet hatları tesiriyle Mıknatisi Kuzey-Güney yönünü alır. Bu hakiki (coğrafi) N-S değildir tabiki, de. Çünkü mıknatisi kutuplar, Yer’in coğrafi kutuplarında değildirler.

Manyetik puslalar;
1- Kuru Manyetik Puslalar
2- Sulu Manyetik Puslalar olmak üzere iki çeşittir.

Kuru puslalar, sulu puslalardan daha oynak, yani hassastırlar, yalpaları daha fazladır. Pusla kartları kağıttandır. Dolayısıyla güneşden bozulabilirler. Dolayısıyla bizler için teknelerimizde kullanımları uzun süreli olarak uygun olmaz.

Sulu puslalar daha yeni puslalar olup, fazla hassas değildirler. Yani daha istikrarlı olarak baş tutarlar. Güneşden de etkilenmezler. Pusla tası içerisinde ise su ve alkol karışımı bir sıvı vardır. Alkol sıvının donmamamsı içindir. Günümüzde ise akıcılığını sabit olarak muhafaza eden ‘’varsol’’ denilen özel bir sıvı kullanılmaktadır.

Manyetik bir puslanın bütün kısımları mıknatisi ibreler hariç olmak üzere, manyetik olmayan maddelerden yapılır.

Bütünüyle bir pusla 3 bölümden oluşur;
1-Pusla Sehpası
2-Pusla Tası
3-Pusla Kartı

Bir sonraki konumuz ‘’ROTA’’.

Facebook. Sy.gezgn

[Ahmet Kabaalioğlu]

Abi eline sağlık , başlık garip kalmıştı.

[Suat Zeybek]

Abi eline sağlık , başlık garip kalmıştı.

Uzun zaman oldu. Umarım düzenli bir şekilde tamamlamaya fırsatımız olur artık.

SM-N975F cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

[Zafer Dedeoğlu]

Suat kaptanım 2 sene önce Göcek seyrinden tüm arkdaşlarımız benim gibi çok özledi. Kısıtlama kalkınca önceliğin benim teknem olsun. Diğerleri zaten adalarda bulur