[Ersin Böke]

Gelin bu tezi destekler kimi spesifik rotalar üzerinde çalışalım. Stadiasmus Maris Magni 'den bir rota.

280. Kos‟tan Delos‟a, batı yönünde seyir batı rüzgârıyla en iyi şartlarda 1300 stadia sürer.
Kalydna‟ya doğru ilerlersin. Hypsirisma‟yı sağına alarak kıyıya doğru seyredersin.
Kalydna‟yı, (Keleris‟i), Leros‟u ve Patmos‟u sağına, Melanteios‟u ve Mykonos‟u ise soluna
alarak Tenos‟u sağına alarak Delos‟a varırsın

İşte tarihin günümüzde işe yarar bir yanı. Kos'tan Delos 'a nasıl gidilir derseniz ben de size binlerce yıl önce gidildiği gibi derim. Şİmdi gelin bu rotayı biraz çalışalım.

[Özgür Ökten]

Gelin bu tezi destekler kimi spesifik rotalar üzerinde çalışalım. Stadiasmus Maris Magni 'den bir rota.

280. Kos‟tan Delos‟a, batı yönünde seyir batı rüzgârıyla en iyi şartlarda 1300 stadia sürer.
Kalydna‟ya doğru ilerlersin. Hypsirisma‟yı sağına alarak kıyıya doğru seyredersin.
Kalydna‟yı, (Keleris‟i), Leros‟u ve Patmos‟u sağına, Melanteios‟u ve Mykonos‟u ise soluna
alarak Tenos‟u sağına alarak Delos‟a varırsın

Böyle mi yani?


Tam 110 mil (=1300 stadia) ediyor gerçekten..

[Ersin Böke]

Bence başlangıç biraz farklı.



Hypsirisma haritada gözüküyor. Bu adayı sağına al diyor. Kıyıya doğru seyredersin dediği ise Kalydna yani Kalimnos kıyısına doğru olmalı. Sonuçta mümkün olduğunca kuzeye yükselmeye çalıştığına dikkat etmek gerekir diye düşünüyorum.

Yazı batı yönünde batı rüzgarı ile seyir diye başlıyor. Yani yelken ile yapılacak bir seyri tarif etmekte. Apaz seyri ile Kalydna ve Sonrasında açık denizde dar apaz ile yükselip, Mykonos üstlerinde tramola atıp Delos 'a giriyor.

Açıkça görüleceği üzere bu çağlarda denizciler öyle gariban , korkak, kıyı kıyı giden kimseler değillerdi. Tam tersine yelken ile nasıl seyir yapılacağını da bölgenin rüzgar rejimlerini de çok iyi biliyorlardı. 

[Özgür Ökten]

Hmm, "kıyıya doğru sürersin" kısmı benim kafamı karıştırmış..

Açıkça görüleceği üzere bu çağlarda denizciler öyle gariban , korkak, kıyı kıyı giden kimseler değillerdi. Tam tersine yelken ile nasıl seyir yapılacağını da bölgenin rüzgar rejimlerini de çok iyi biliyorlardı. 

Hep tam tersini düşünürüm, şimdiden çok daha az imkan ile dünya denizlerini dolaşan bu insanlar bence bizlerden çok daha üstün denizcilerdi.

Salma yok, rüzgar üstüne gitmek yok, halatlar sentetik değil, vinç yok, motor-pervane yok, sintine pompası yok, buzdolabı yok, uydu fotoları yok, telefon yok.. yok oğlu yok.. ama müthiş bir yerel birikmiş bilgi var..

Mecbur yelkeni de rüzgarı da denizi de bizlerden çok daha iyi biliyorlardı.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Hmm, "kıyıya doğru sürersin" kısmı benim kafamı karıştırmış..

Açıkça görüleceği üzere bu çağlarda denizciler öyle gariban , korkak, kıyı kıyı giden kimseler değillerdi. Tam tersine yelken ile nasıl seyir yapılacağını da bölgenin rüzgar rejimlerini de çok iyi biliyorlardı. 

Hep tam tersini düşünürüm, şimdiden çok daha az imkan ile dünya denizlerini dolaşan bu insanlar bence bizlerden çok daha üstün denizcilerdi.

Salma yok, rüzgar üstüne gitmek yok, halatlar sentetik değil, vinç yok, motor-pervane yok, sintine pompası yok, buzdolabı yok, uydu fotoları yok, telefon yok.. yok oğlu yok.. ama müthiş bir yerel birikmiş bilgi var..

Mecbur yelkeni de rüzgarı da denizi de bizlerden çok daha iyi biliyorlardı.

çok eskiye gitmeye gerek yok, şunun şurasında 50-70 yıl önce de bunların bir çoğu yokmuş.

[Özgür Ökten]

çok eskiye gitmeye gerek yok, şunun şurasında 50-70 yıl önce de bunların bir çoğu yokmuş.

elbette, ama en azından bilgi vardı, kitap vardı, harita vardı, posta vb. iletişim vardı..

antik dönem (hatta o kadar gitme işte, keşifler dönemi diyelim) denizcileri bilinmeze yelken açıyorlardı. ölümüne..
muhtemelen zaten personelin çoğu da zaten karada yaşam şansı bulamayan insanlarmış.. garip..

İnsan tembelliğe çok kolay alışıyor, 15-20 yıl sonra harita, pusula, dizel motor filan unutulacak, foil teknelerle uçuyor olacak yeni nesil..

[Ersin Böke]

Bu antik çağ ile ilgili okumalar insanı nereden nerelere savuruyor. Şu konuştuğumuz Kos Delos rotası başka bir yerde de karşıma çıktı.

Stadiasmus Maris Magni 'de bir çok rota ile ilgili sadece mesafe bilgileri verilirken bu etap için resmen yelkenli bir tekne ile Kos'tan Delos'a nasıl gidileceğini yazıyor.

Okurken bu detay ilgimi çekmişti. Neden bu rota bu kadar detaylı anlatılıyordu ki? Önemil bir deniz yolu olduğu içindir her halde diye düşünmüştüm.

Önemi Letoon antik kenti ile ilgili okuma yaparken ortaya çıktı. Hikaye kısaca şöyle Leto Tanri Zeus'tan hamile kalır ve Anadolu'ya Likya'ya kaçar. Delos 'ta Appolonu doğurduğu iddda edilse de Leto Apollo ve Artemis'i Likya'da dünyaya getirir. İşte Letoon bu dini merkezin adı. Burada Leto, Artemis ve Apollon tapınakları var. Peki Atina'dan Lİkya 'ya kaçarken hengi yolu izler dersiniz? Bingo!

Maris Magni 'de verilen rota da aynı. Niye bu rotanın bu kadar önemli olduğunu da anladık şimdi. Mitoloji de dahi yer alan bir rota bu Kos -Delos rotası.

Şimdi diyeceksiniz Letoon'da ne işin var? Strabon ve Maris Magni 'yi daha önceden de yazdığım üzere Özge Acar birbirleri ile kıyaslamış. BU kıyaslama sırasında çok ilginç bir bilgiye ulaştım.

Maris Magni, Patara Xsantos nehri arasını 60 stadia (3 deniz mili ) ve Xsantos nehri ile Pydnai arasını da 60 Stadia veriyor.   Xsantos nehir ile ilgili ise gemi yolculuğu yapılabildiğini yazmış yalnızca.

Strabon ise başka bir bilgi veriyor. Xsantos nehrinin Akdeniz'e döküldüğü noktadan Letoon 10 stadia. Xsantos  ise Letoon'dan 60 stadia olarak veriyor. Yani her iki önemli kaynak Xsantos nehrinde kuzeye doğru yani akıntıya karşı yol alınabildiğini ve Letoon ve Xantos 'a gidilebildiğini yazıyorlar. Strabon mesafeleri de yazmış hem.

Bakın bu bilgilerden ne yorumlar çıkacak şimdi. Ama önce neden Letoon antik kentini araştırdığımı yazayım.

Şimdiye kadar okuyabildiğim arkeolojik kaynaklarda bu iki şehirde de bir limandan ya da iskelelerden bahsedilmiyor. Oysa Her iki antik kaynak üstelik Xsantos nehri üerindeki limanların mesafelerini de söylüyorlar. Şu ana kadar okuduklarımdan çıkardığım kimse bu detaya bakmamış. Letoon ve Xantos antik limanları nerede olabilir peki? Nehirler üzerindeki limanlar ile ilgili bilgim az. Ama Seyhan nehri üzerindeki antik nehir limanları ile ilgili bir PDF okuduğumu hatırlıyorum. Çok detaylı bir çalışmaydı.

Şimdi bu çalışmayı arşivden bulup tekrar okuyacağım. Bu limanlar ile ilgili bilgiler Letoon ve Xsantos nehir limanlarının nerelerde olduğu ile ilgili bize bir şeyler söyleyebilir. Kos - Delos rotasını takip ederken kendimizi yine Patara 'da bulduk anlıyacağınız.

[Ersin Böke]

Letoon ve Xsantos nehir limanları ile ilgili bilgi yok.  Ama Ceyhan nehri üzerinde kurulu antik kentlerin limanları ile ilgili çalışmalar var. Bu durumda Xantos nehri ile ilgili bilgileri  belkide bize Ceyhan nehri yani Antik çağdaki adıyla Pyramos verecek.

Pyramos nehri de aynı Xantos gibi yatağı sürekli değişen bir nehir. O yüzden önemli bir antik şehir olan kayıp Mallos 'a geliyoruz.

Bu satırlar ise Murat Durukan 'ın çalışmasından.

 Ptolemaios’un haritasında, Mallos kenti Pyramos’un (Ceyhan Nehri) doğusunda ve deniz kıyısında işaretlenmiştir. En dikkat çekici bilgilerden birini veren Pseudo-Skylaks ise: “...Mallos
kentine ırmak (Pyramos Irmağı) üzerinden yukarı doğru yelken açılır...” şeklinde
bir tanımlama yapmaktadır.

Yani Xantos nehri ile çok benzer özelliklere sahip Pyramos nehrinde yukarı doğru yelken basıldığını görüyoruz.

Pseudo Skylaks MÖ 6. yüzyılda yazılmış bir periplus. BU periplus, Patara limanını ve Xsantos nehrinden de Xantos şehrine ulaşımı sağlayan nehir olarak bahsediyor.

Pseudo Skylaks peripulus 'un bir önemli farkl var. Bu eserde halklardan da bahsediliyor.

Önce nehir limanalrını çalışacağız. Sonra bu limanlara yanalabilecek nehir yelkenlileri ile ilgili bir ipucumuz olacak.

Dahası ve beni en heyecanlandıran kısmı ise bu bilgiler ışığında Xantos nehrinin 2000 Yıl önce nereden denize dökülmüş olabileceğini bulacağız. Nehrin denize döküldüğü yerden hareketle Strabon bize Letoon ve Xantos Nehir limanlarının nerede olduğunu söyleyecek.

Nehrin nerede olduğunu bilirsek Patara'nın kayıp ikinci deniz fenerini  yani " Patara antiproa " nın yerini de bulma şansımız olabilecek.

Artık gözümden uyku akıyor. Daha okunacak  ve taranacak çok eser var. Muhteşem bir uygarlığın peşinde heyecan ile okuyorum işte. Elimdeki tek klavuz ise Antik çağlardan beri gelen yelkenci gelenekleri.

[Ersin Böke]

Stadiasmus Maris Magni Xantos nehrinin denize boşaldığı yeri Patara'dan 60 Stadia (3 deniz mili ) Xantos nehrinden de Pyndai 'nin yine 60 stadia (3 deniz mili ) olduğunu yazıyor. Xantos nehrinden ise yukarı doğru Xantos 'a gidildiğini yazıyor ama kaç stadia olduğunu yazmıyor.

Oysa Strabon Xantos nehrinin ağzından Letoon 'un 10 stadia , buradan da Xantos 'un 60 stadia olduğunu yazıyor.

Keza bunlardan çok daha eski bir kaynak olan Pseudo Skaylaks 'da da Xantos 'a bu nehir üzerinden gidilebildiğini yazıyor. Keza benzer bir nehir olan Payramos 'ta da benzer bir durum sözkonusu.

Yine resim koyamıyorum boyutlandırmada hata var sayın ilgililer. Resimleri koymadan anlatabilmek çok zor oluyor. Zaten çoğu kişi için sıkıcı bir konu. Yardım lütfen.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Yine resim koyamıyorum boyutlandırmada hata var sayın ilgililer. Resimleri koymadan anlatabilmek çok zor oluyor. Zaten çoğu kişi için sıkıcı bir konu. Yardım lütfen.

Forumun kendisine mi yükleye çalışıyorsun yoksa hızlı resim mi?

[Ersin Böke]

forumun kendisine.

    i kullanıyorum. Koyduğum resimlerin şekli bozuk çıkıyor. KOnu ağır zaten . Resim koymayınca anlatmakta zorlanıyorum.

[Özgür Ökten]

Stadia = Stadium ölçüsü değil mi?

Bununla ilgili kaç olduğunu anlamak için bikaç yere baktım, kafam karıştı.
http://www.ancientportsantiques.com/ sitesinde şöyle diyor;

Athens stadium is one Roman stadium: 185 m (1/8 Roman mile, 250 steps, 625 feet), note this value is also equal to 1/10 nautical mile (or 1/10 of a minute of latitude[1]); it is still in use today as a ‘cable’. This unit was used by Pliny and by Strabo. (Yani bizim de kullandığımız "GOMİNA")

Delphi stadium: 177.7 m (used by Strabo and by Polybius)

Olympia stadium: 192.3 m (also used by Strabo)

Egyptian stadium: 157.5 m (used by Eratosthenes and by Arrian)

[Özgür Ökten]

Stadiasmus Maris Magni Xantos nehrinin denize boşaldığı yeri Patara'dan 60 Stadia (3 deniz mili ) Xantos nehrinden de Pyndai 'nin yine 60 stadia (3 deniz mili ) olduğunu yazıyor. Xantos nehrinden ise yukarı doğru Xantos 'a gidildiğini yazıyor ama kaç stadia olduğunu yazmıyor.

Oysa Strabon Xantos nehrinin ağzından Letoon 'un 10 stadia , buradan da Xantos 'un 60 stadia olduğunu yazıyor.

Keza bunlardan çok daha eski bir kaynak olan Pseudo Skaylaks 'da da Xantos 'a bu nehir üzerinden gidilebildiğini yazıyor. Keza benzer bir nehir olan Payramos 'ta da benzer bir durum sözkonusu.

Yine resim koyamıyorum boyutlandırmada hata var sayın ilgililer. Resimleri koymadan anlatabilmek çok zor oluyor. Zaten çoğu kişi için sıkıcı bir konu. Yardım lütfen.

burada yazdıklarına göre uydu fotosu üzerine mesafeleri yerleştirdim;



Letoon ile Xantos arasındaki mesafe ama yazdığın gibi 3mil değil 2 mil çıkıyor..
ve Letoon'dan eşen çayı 0,5mil (10 stadia) değil, daha fazla..

Buna göre Eşen çayının o zamanlarki girişi fotoda mavi-mor-kırmızı çemberlerin (her biri 3NM çaplı) birleştiği yerler civarında sanırım..

[Burak Doneray]

2003 yada 2004 yılında Kaş'tan Ölüdenize yamaç paraşütüyle (paramotor) uçmuştum Bir çok hava fotoğrafı çektim Eşen çayının , Pataranın  resimleride var 500-1000 metre irtifadan Yakıt ikmali için pataraya inmiştim Babadağı geçmek baya  zorlamıştı sonrasında. Dialarıma bir bakayım ne resimler çıkacak paylaşırım .

Matay bir site önermişti Amiga'nın havuzluğunda sohbet ederken .Helikopter çekimleri vardı kıyılarımızın  muhteşem bir projeydi ordanda bu bölgeye bakmak eğer çekilmişse güzel  olabilir . Neydi o site Matay link eklermisin ?

[Özgür Ökten]

Helikopter görüntülerinin olduğu site: https://tripinview.com/tr/


Patara görüntüleri burada;
https://tripinview.com/tr/presentation?id=972930&layer=video