Gönderen: Ersin Böke - 20 Kasım 2017, 12:16:26
Rüzgar aynı rüzgar.. Neden pupa seyri en yavaş seyir oluyor ? diye soruyor.. Apaz seyirde rüzgar kuvvetinin bir kısmı teknenin bayılmasına yani güç kaybına neden oluyorken, pupa da bu da yok üstelik diyor.. Ne dersiniz ? tartışalım mı.. ?
Gönderen: Ahmet Kabaalioğlu - 20 Kasım 2017, 13:07:55
Hüseyin abi aradı.. Malum emekli oldu geziyor.. İlginç bir soru sordu. Bence tartışılmaya değer..
Rüzgar aynı rüzgar.. Neden pupa seyri en yavaş seyir oluyor ? diye soruyor.. Apaz seyirde rüzgar kuvvetinin bir kısmı teknenin bayılmasına yani güç kaybına neden oluyorken, pupa da bu da yok üstelik diyor.. Ne dersiniz ? tartışalım mı.. ?
Ayrı başlıkta
Gönderen: Öcal Turan - 20 Kasım 2017, 14:14:38
Hüseyin abi aradı.. Malum emekli oldu geziyor.. İlginç bir soru sordu. Bence tartışılmaya değer..
Rüzgar aynı rüzgar.. Neden pupa seyri en yavaş seyir oluyor ? diye soruyor.. Apaz seyirde rüzgar kuvvetinin bir kısmı teknenin bayılmasına yani güç kaybına neden oluyorken, pupa da bu da yok üstelik diyor.. Ne dersiniz ? tartışalım mı.. ?
Ayrı başlıkta
Çok iyi olur , bilimsel formüller istediği için ben anlatamadım. :)
Gönderen: Bülent Büyükdağ - 20 Kasım 2017, 14:17:41
Gönderen: Öcal Turan - 20 Kasım 2017, 15:01:31
Pupa da rüzgar yalnızca itiyor da ondan dersek?
O zaman daha hızlı gitmesi lazım diyor. :)
Kısaca anlatayım, uçak kanadı şeklinden dolayı yelkenin yanal öne çekmesi ,suyuında tekneye rüzgarın çekmek-yitmek istediği yönün aksi yönünde direnç göstermesi ; Neticesinde teknenin formundan dolayı bu yanal güçlerin tekneyi illeri hareketlendiği vb. Her şeyi anlattım. Aklım ermedi diyor ve bilimsel açıklama istiyor formüllerle.
Pupa seyrinde teknenin daha hızlı gitmesi gerektiğini ısrarla söylüyor. :)
Gönderen: Zafer Dedeoğlu - 20 Kasım 2017, 16:46:16
Tekne ile rüzgar aynı istikamette olduğu için rüzgar zayıf gibi hissediliyor.
Gönderen: Eyüp Oğan - 20 Kasım 2017, 17:17:04
Bu imkansız gibi gelebilir, işte bunun için;
Yelken seyrinde zahiri rüzgar kavramını anlatırsanız konu biraz daha anlaşılır olur.
Pupa seyirde zahiri rüzgar olmaz veya 0 a yakındır.
Ayrıca Bernoulli yasası işlemez.. :)
.............
Ahmet reisim, ayrı başlıkta derken neyi kasdettiniz?
Gönderen: Deniz Akaltan - 20 Kasım 2017, 17:33:36
Çizim yapma şansım yok ama anlatmaya çalışayım;
Rüzgar 8 mil hızla esiyor ve tam bordadan (apazdan) gelecek şekilde rotamızı ve yelkenlerimizi ayarladık. Tekne hızı şimdilik sıfır ve gerçek rüzgar ile hissedilen rüzgar aynı yünde ve şiddetleri birbirine eşit.
Tekne hızlanmaya başlıyor ve diyelim ki hızımız 6 mile çıktı. Tam bordadan gelen 8 mil gerçek rüzgara ilave olarak şimdi bir de teknenin hızından dolayı oluşan ve pruvadan pupaya doğru hissettiğimiz 6 millik bir rüzgar daha oldu. 100 km ile giden arabada karşıdan gelen 100 km hızında rüzgar hissetmek gibi.
İşte bu gerçek rüzgar ile teknenin yarattığı rüzgarın bileşkesi 10 mil hızında ve 60 dereceden gelen rüzgar olur. Gerçek rüzgar 90 dan gelmeye devam ediyorken biz bu rüzgarı 60 dereceden (dar apaz) hissederiz ve gerçek rüzgara göre daha hızlıdır. Tekne hızlanmaya devam ettikçe de zahiri rüzgarın hızı artar, geliş açısı ise düşer.
Bu sebepledir ki çok yüksek süratli trimaran, katamaran gibi tekneler ve windsurfler yüksek hızlarda yelken yaparken rüzgar ne açıdan gelirse gelsin yelken trimleri orsaya göre trim edilmiştir.
Pupa giderken ise tekne hızlandıkça teknenin yarattığı rüzgar yine baştan kıça doğru olacağından gerçek rüzgara zıt yöndedir ve gerçek rüzgarın hızını arttırmak yerine azaltır. Öyle ki tekne dalga ile sörf yaparak rüzgar hızına ulaşırsa yelkenlerin bir anda boşaldığını bile görebilirsiniz.
Umarım çok karmaşık olmamıştır.
Gönderen: Öcal Turan - 20 Kasım 2017, 18:13:57
Gönderen: Deniz Akaltan - 20 Kasım 2017, 18:38:07
Formül olmadığı için itiraz gelebilir , zahiri rüzgar konusunda da bir itiraz bekliyorum ben. :D
Ahhh Orhan Barut Hocam... Bunları hep anlatmıştı zamanında. Aslında ben burada örneği verirken işin kolayına kaçtım ve özellikle 8 ve 6 mili kullandım. :) Dik üçgen, hipotenüs ve vektör hesabı ile 10 mil çıkıyor zaten. Ama temel fizik derslerinden vektörler ve bileşkeleri konularını hatırlayan herkes hesabını yapabilir. Kaldı ki artık hemen herkesin teknesinde gerçek ve zahiri rüzgarı ayrı ayrı gösteren elektronikler var.
Bence itiraz gelmez :)
Düzenleme - Ek:
Maalesef Türkçesini bulamadım ancak çizimler yeterince açıklayıcı...
https://www.youtube.com/watch?v=8xo0ySZ98oc (https://www.youtube.com/watch?v=8xo0ySZ98oc)
Gönderen: Öcal Turan - 20 Kasım 2017, 18:43:57
Gönderen: Ahmet Çelenoğlu - 20 Kasım 2017, 19:00:43
Teknelerin en hızlı olduğu rüzgar açısı ise pupadır. Güçlü bir rüzgarda dar apaz veya orsa da tekne hızınız rüzghar hızı ne olursa olsun gövde hızını geçemez. Pupada ise rüzgar hızı fazla ise ve yeterli yelken alanınız varsa üretilen güç çok fazla olacağından tekne gövde hızını geçebilir.
Gönderen: Suat Zeybek - 20 Kasım 2017, 20:09:47
Formül olmadığı için itiraz gelebilir , zahiri rüzgar konusunda da bir itiraz bekliyorum ben. :D
Doğru. Bir hareket olduğuna göre rüzgar ile aynı yönde de olsa hissedilen rüzgar farklı olacaktır. Diyelim veeee,,,, alalım bakalım görüşleri ;)
Gönderen: Oğuzhan Oğuz - 20 Kasım 2017, 20:12:40
Rüzgar karşıdan geldiğinde tekne hızı ile rüzgar hızı kuvvet bileşkesi gibi düşünüldüğünde toplanıyor. Bayılma kuvvetinin de minimum olduğu açı geniş apaz olduğundan polar diyagramlarında en çok hız bu açıda yakalanıyor genelde.
Tapatalk kullanarak iPhone aracılığıyla gönderildi
Gönderen: Suat Zeybek - 20 Kasım 2017, 20:15:08
Gönderen: Hüseyin Tayfun Durmaz - 20 Kasım 2017, 20:17:39
(Teknelerin en hızlı olduğu rüzgar açısı ise pupadır. Güçlü bir rüzgarda dar apaz veya orsa da tekne hızınız rüzgar hızı ne olursa olsun gövde hızını geçemez. Pupada ise rüzgar hızı fazla ise ve yeterli yelken alanınız varsa üretilen güç çok fazla olacağından tekne gövde hızını geçebilir.)
Gönderen: Oğuzhan Oğuz - 20 Kasım 2017, 20:24:53
Bu tekne maksimum hıza rüzgarı 140 dereceden aldığında ulaşıyor mesela. Üç aşağı beş yukarı böyle bir şekildir her teknenin Polar diyagramı.
Bu tekne 140 dereceden 10 knot rüzgar aldığında 7 knot hıza ulaşıyor.ancak aynı rüzgarı 180 dereceden alınca hızı 5 knota düşüyor.
Tapatalk kullanarak iPhone aracılığıyla gönderildi
Gönderen: Hüseyin Tayfun Durmaz - 20 Kasım 2017, 20:25:52
(yelken kuvveti demek hız demek,daha büyük kuvvet daha büyük hız demek)
Gönderen: Tan Kaan Özkan - 20 Kasım 2017, 20:28:02
(https://i.hizliresim.com/RORpjZ.jpg) (https://hizliresim.com/RORpjZ)
Gönderen: Hüseyin Tayfun Durmaz - 20 Kasım 2017, 20:33:43
Gönderen: Özgür Ökten - 20 Kasım 2017, 21:00:45
https://www.youtube.com/watch?v=uylpjlz8SjY
https://www.youtube.com/watch?v=zbz3RZMXkmU
Gönderen: Murat Erciyes - 20 Kasım 2017, 21:12:36
1. Zahiri rüzgâr düşüyor. Zahiri rüzgâr = Gerçek rüzgâr - Tekne hızı
2. Yelkenler artık aeodinamik bir yüzey gibi değil, paraşüt gibi çalışır. Yani itme kuvveti (lift) yerine sadece sürtünme kuvveti (drag) oluşur. Bu kuvvet de apazdaki kadar yüksek olmaz. Pupa seyrinde yelkenlerin üzerindeki akışın modellenmesi çok karmaşıktır, özellikle yelkenlerin rüzgâr altındaki akış açısından...
BALIM SY
Gönderen: Murat Erciyes - 20 Kasım 2017, 21:13:11
1. Zahiri rüzgâr düşüyor. Zahiri rüzgâr = Gerçek rüzgâr - Tekne hızı
2. Yelkenler artık aeodinamik bir yüzey gibi değil, paraşüt gibi çalışır. Yani itme kuvveti (lift) yerine sadece sürtünme kuvveti (drag) oluşur. Bu kuvvet de apazdaki kadar yüksek olmaz. Pupa seyrinde yelkenlerin üzerindeki akışın modellenmesi çok karmaşıktır, özellikle yelkenlerin rüzgâr altındaki akış açısından...
BALIM SY
Gönderen: Murat Erciyes - 20 Kasım 2017, 21:14:35
BALIM SY
Gönderen: Ahmet Çelenoğlu - 20 Kasım 2017, 21:30:07
Gönderen: Eyüp Oğan - 20 Kasım 2017, 21:37:59
Öcal bak Ahmet ne demiş:
(Teknelerin en hızlı olduğu rüzgar açısı ise pupadır. Güçlü bir rüzgarda dar apaz veya orsa da tekne hızınız rüzgar hızı ne olursa olsun gövde hızını geçemez. Pupada ise rüzgar hızı fazla ise ve yeterli yelken alanınız varsa üretilen güç çok fazla olacağından tekne gövde hızını geçebilir.)
Bu tam doğru değil..
Şöyle ki;
Teknelerin boyu ile max hızları arasında bir ilişki olduğu doğrudur.
Bunun bir formulü de var. Gövde hızı (knot)= 1,34 x teknenin su hattı uzunluğunun (feet) karekökü
Örneğin su hattı uzunluğu 25 feet olan bir tekne maximum Gövde hızı= 1,34 x 25 feet'in karekökü, Gövde hızı= 1.34 x 5 Gövde hızı max= 6,7 knot
Yani tekneler bu formülle ortaya çıkan hızın üstüne çıkamazlar.
Bunun bir istisnası vardır. O da pupa seyirde dalgalı denizde tekne arkadan gelen dalga üzerinde sörf yaparak ilerler, işte bu esnada yükselen dalga üzerinde kayarken gövde hızının üstüne çıkabilir.
Bu sanırım Hüseyin abinin sorusunun dışında bir durumu ifade ediyor.
Gönderen: Suat Zeybek - 20 Kasım 2017, 21:51:00
Öcal bak Ahmet ne demiş:
(Teknelerin en hızlı olduğu rüzgar açısı ise pupadır. Güçlü bir rüzgarda dar apaz veya orsa da tekne hızınız rüzgar hızı ne olursa olsun gövde hızını geçemez. Pupada ise rüzgar hızı fazla ise ve yeterli yelken alanınız varsa üretilen güç çok fazla olacağından tekne gövde hızını geçebilir.)
Bu tam doğru değil..
Şöyle ki;
Teknelerin boyu ile max hızları arasında bir ilişki olduğu doğrudur.
Bunun bir formulü de var. Gövde hızı (knot)= 1,34 x teknenin su hattı uzunluğunun (feet) karekökü
Örneğin su hattı uzunluğu 25 feet olan bir tekne maximum Gövde hızı= 1,34 x 25 feet'in karekökü, Gövde hızı= 1.34 x 5 Gövde hızı max= 6,7 knot
Yani tekneler bu formülle ortaya çıkan hızın üstüne çıkamazlar.
Bunun bir istisnası vardır. O da pupa seyirde dalgalı denizde tekne arkadan gelen dalga üzerinde sörf yaparak ilerler, işte bu esnada yükselen dalga üzerinde kayarken gövde hızının üstüne çıkabilir.
Bu sanırım Hüseyin abinin sorusunun dışında bir durumu ifade ediyor.
Bence de dışında olmalı zira, tekne sörfdeyken istikrarlı bir şekilde süreklilik kazanmaz.
Gönderen: Recep Ertürk - 20 Kasım 2017, 21:52:11
Sildim. Çünkü tersinden anlamışım :)
Gönderen: Suat Zeybek - 20 Kasım 2017, 21:54:10
Pupa (iğnecik) seyrinde tekne hızının görece yavaş olmasının iki sebebi var.
1. Zahiri rüzgâr düşüyor. Zahiri rüzgâr = Gerçek rüzgâr - Tekne hızı
2. Yelkenler artık aeodinamik bir yüzey gibi değil, paraşüt gibi çalışır. Yani itme kuvveti (lift) yerine sadece sürtünme kuvveti (drag) oluşur. Bu kuvvet de apazdaki kadar yüksek olmaz. Pupa seyrinde yelkenlerin üzerindeki akışın modellenmesi çok karmaşıktır, özellikle yelkenlerin rüzgâr altındaki akış açısından...
BALIM SY
aynen lift etkis yok denecek kadar az hatta 0 olarak kabul edilir ve rüzgarın itmesiyle sürüklenme etkisi (drag) diagramda yerini almaktadır.
Güzel bilgiler dökülüyor ortaya... Harika.
Gönderen: Suat Zeybek - 20 Kasım 2017, 21:56:19
Pupa seyirde teknenin en hızlı gitmesi meselesi okyanus seyri deneyiminden çıkarılmış bir sonuç olabilir mi?
Hayır. Zira okyanus derken Atlantik'i kasdediyorsanız, daha ziyade Atlantik geniş apaz ile geçilmekte. Ama rüzgarların (Ticari Rüzgarlar) istikrarlı olarak arkamızdan geldiğini daha kalıcı ifade edebilmek adına PUPA denip geçiliyor.
Gönderen: Ahmet Kabaalioğlu - 20 Kasım 2017, 21:57:26
Ahmet reisim, ayrı başlıkta derken neyi kasdettiniz?
Abi konu başka başlıkta başlamıştı, ayrı başlık açalım diye önermiştim, yeni başlık açıp buraya taşıdıktan sonra da o ileti arada kalmış.Silemedim.
Gönderen: Suat Zeybek - 20 Kasım 2017, 21:58:08
Sildim. Çünkü tersinden anlamışım :)
Çok pardon Recep reisim erken davranıp yukarıda alıntı yapmtım sizin mesajınıza...
Özür...
Gönderen: Suat Zeybek - 20 Kasım 2017, 21:59:47
Pupa (iğnecik) seyrinde tekne hızının görece yavaş olmasının iki sebebi var.
1. Zahiri rüzgâr düşüyor. Zahiri rüzgâr = Gerçek rüzgâr - Tekne hızı
2. Yelkenler artık aeodinamik bir yüzey gibi değil, paraşüt gibi çalışır. Yani itme kuvveti (lift) yerine sadece sürtünme kuvveti (drag) oluşur. Bu kuvvet de apazdaki kadar yüksek olmaz. Pupa seyrinde yelkenlerin üzerindeki akışın modellenmesi çok karmaşıktır, özellikle yelkenlerin rüzgâr altındaki akış açısından...
BALIM SY
Aynen Murat reisim. Dolayısıyla zairi rüzgar yoktur denemez... (önceki yorumlar için)
Gönderen: Ersin Böke - 20 Kasım 2017, 22:02:35
Gönderen: Hüseyin Tayfun Durmaz - 20 Kasım 2017, 22:17:31
19 mesajda gayet basit bir soru sordum cevabını bekliyorum.
Gönderen: Eyüp Oğan - 20 Kasım 2017, 22:38:24
teknem olmadığı için ciddi ciddi soruyorum:tek direkli bir yelkenlide pupa seyrinde yelken düzlemi yani genel anlamda yelken kumasının yayılı olduğu alan teknenin gidiş ekseni ile kaç derecelik açı yapıyor yani kabaca bumba gidiş ekseni ile 90 dereceden az bir açıdamı oluyor eger böyle ise sebebi nedir
Hüseyin Abi, pupa seyrinde veya daha spesifik bir ifade ile iğnecik seyrinde anayelkenin basılı olduğu bumba tam kemere hizasında olmaz, olamaz. Bu nedenle bumbanın gidiş ekseni ile yaptığı açı tekneden tekneye değişmekle birlikte yaklaşık 100-110 derece açı yapar. (benim teknemde böyle)
Sorunuzu yanlış anlamış olabilirim, bu açı zaten 90 dereceden az olamaz. Çünkü çarmık telleri ve gurcatalara yaslanan yelkenler daha küçük bir açıya izin vermezler.
Gönderen: Oğuzhan Oğuz - 20 Kasım 2017, 22:42:01
Polar diyagramlar standart yelkenlere göre hazırlanır. Dar açılarda tekne aşırı yatacağı (bayılacağı) için çok büyük yelkenşler kullanamazsınız. Pupada ise yelken alanını (dümene hakim olmak koşulu ile) basabileceğiniz kadar yelken ile artttırabilirsiniz.Standart yelkene göre değil Ahmet reisim. Balon yelken kullanımı durumunda da tekne hızını gösteren polar diyagramlar var. Qvtlm yazılımı konu başlığı altında paylaşmıştım bir diyagram.
Tapatalk kullanarak iPhone aracılığıyla gönderildi
Gönderen: Oğuzhan Oğuz - 20 Kasım 2017, 22:49:03
Gönderen: Öcal Turan - 20 Kasım 2017, 22:56:29
Öcal bak Ahmet ne demiş:
(Teknelerin en hızlı olduğu rüzgar açısı ise pupadır. Güçlü bir rüzgarda dar apaz veya orsa da tekne hızınız rüzgar hızı ne olursa olsun gövde hızını geçemez. Pupada ise rüzgar hızı fazla ise ve yeterli yelken alanınız varsa üretilen güç çok fazla olacağından tekne gövde hızını geçebilir.)
Ben kuzuları güzün sayarım Hüseyin abi. :)
Gönderen: Ahmet Çelenoğlu - 20 Kasım 2017, 23:05:45
1,34 katsayısı ise değişmez değildir. Tekne gövde hızına eriştiğinde başının yarattığı dalga kıçna ulaşır ve tekne sadece başı ile kıçı üzerinde yüzer, asıl yüzmesi gerekne orta bölge ise dalga çukuruna düşer. Özellikle yeni teknelerin "ütü gibi" kıçlarının çok geniş olması gövde hızlarının da daha dar kıçlı teknelere göre daha fazla olduğunu göstermiştir.
Gönderen: Murat Erciyes - 21 Kasım 2017, 00:28:06
Kimse darılmasın ama o izahatta hiç bir teknik açıklama yok.Hımmm o zaman “teknik” bir şeyler yazalım. Ama Hüseyin Reis, zahiri rüzgâr tanımı ve pupa seyrindeki hesabı ile ilgili bir sorunumuz yok değil mi?
19 mesajda gayet basit bir soru sordum cevabını bekliyorum.
BALIM SY
Gönderen: Recep Ertürk - 21 Kasım 2017, 08:44:37
Sildim. Çünkü tersinden anlamışım :)
Çok pardon Recep reisim erken davranıp yukarıda alıntı yapmtım sizin mesajınıza...
Özür...
Hiç sorun değil.. Dert etmeyiniz..
Gönderen: O.Utku Uçkan - 21 Kasım 2017, 09:40:54
Cevabı baştan yazmış zaten.Niye tırmalıyorsunuz ki ;D
Gönderen: Cem Eğrikavuk - 21 Kasım 2017, 09:53:19
Bana "İzafi" kelimesi daha doğru geliyor. (İlla eski kelime kullanılacaksa)
Ama sanırım en doğrusu "Hissedilen Rüzgar" kullanmak.
Gönderen: Ersin Böke - 21 Kasım 2017, 10:16:58
Gönderen: Erdal Okur - 21 Kasım 2017, 11:22:18
Bir de katamaranlar var tabii,, pupa seyrinde çok daha hızlı gidiyorlar ,, deplasmanlı tekne olmadıklarından olsa gerek,,,
Gönderen: Murat Erciyes - 21 Kasım 2017, 11:41:21
Bi de şu "zahiri" kelimesini tartışsak. Sanki tam karşılamıyor. Eski Türkçem kuvvetli değil, okuduklarımdan anladığım saha çok "sanal" kelimesinin karşılığı.İzafi göreceli, zahiri görünen demek. Bu durumda “apperent wind” için zahiri demek doğru. Türkçesi için görünen, hissedilen demek uygun olur herhalde
Bana "İzafi" kelimesi daha doğru geliyor. (İlla eski kelime kullanılacaksa)
Ama sanırım en doğrusu "Hissedilen Rüzgar" kullanmak.
BALIM SY
Gönderen: Öcal Turan - 21 Kasım 2017, 12:51:03
Gövde hızı yanılmıyorsam tam deplasman tekneler için geçerli bir formül. Günümüz yelken tekneleri özellikle yarış sınıfı ve ona benzeyenler galiba biraz tam deplasman dışına çıkıyor. O nedenle gövde hızı hesaplanandan fazla olabiliyor,, yanılıyorum mu acaba,
Bir de katamaranlar var tabii,, pupa seyrinde çok daha hızlı gidiyorlar ,, deplasmanlı tekne olmadıklarından olsa gerek,,,
Erdal reisim burada konuşulan , eski ya da yeni normal salmalı yelkenli tekne sanırım.
Gönderen: Erman Yerman - 22 Kasım 2017, 00:17:42
Nispi ya da bağıl ifadesi bana daha doğru geliyor..Bi de şu "zahiri" kelimesini tartışsak. Sanki tam karşılamıyor. Eski Türkçem kuvvetli değil, okuduklarımdan anladığım saha çok "sanal" kelimesinin karşılığı.İzafi göreceli, zahiri görünen demek. Bu durumda “apperent wind” için zahiri demek doğru. Türkçesi için görünen, hissedilen demek uygun olur herhalde
Bana "İzafi" kelimesi daha doğru geliyor. (İlla eski kelime kullanılacaksa)
Ama sanırım en doğrusu "Hissedilen Rüzgar" kullanmak.
BALIM SY
SM-G920F cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi
Gönderen: Murat Erciyes - 22 Kasım 2017, 00:56:26
Arkadaşlar Yelkenli bir teknenin ilerleyebilmesi için ne gereklidir? ben söyleyeyim onu ileri götürecek olan arkadan ittiren veya önden çeken bir kuvvete ihtiyacı vardır.Peki bu kuvveti nasıl elde ediyoruz basit yelkenin rüzgar ile dolması sonucu elde ediyoruz.Yani yelkenin rüzgar ile dolması gerek.Peki Rüzgar yelkene hangi açı ile eserse en büyük kuvvet oluşur?
(yelken kuvveti demek hız demek,daha büyük kuvvet daha büyük hız demek)
Bildiğim kadarıyla cevaplamaya çalışayım sorunuzu. "Rüzgar yelkene hangi açı ile eserse en büyük kuvvet oluşur?" diye soruyorsunuz. Soruyu şöyle geliştirelim, çünkü derdimiz en büyük kuvveti elde etmek değil, teknenin gittiği yönde en büyük kuvveti almak. "Rüzgar yelkene hangi açı ile eserse teknenin baş kıç hattı boyunca en büyük kuvvet oluşur?" Cevabı apaz seyirde iken.
"Rüzgar yelkene hangi açı ile eserse en büyük kuvvet oluşur?" diye soruyorsunuz, ama yelken üzerinde oluşan kuvvetin oluşmasını yelkenin rüzgar ile dolmasına bağlıyorsunuz ki, bu pek doğru değil. Çünkü böyle düşünürseniz, e pupa seyrinde en fazla doluyor?
Pupa seyri hariç, yanlış anlamaya yer vermemek için şöyle diyelim, zahiri rüzgârın iğnecik ve civarından geldiği durumlar hariç, hava yelkenlere dolmaz, yelkenlerin her iki tarafından akarak geçer. Yelkenler burada aerodinamik birer yüzey olarak davranırlar. Rüzgârüstü tarafta, rüzgâraltı tarafa göre görece daha yüksek basınçlar oluştuğu için yelken "dolmuş" olur. Ama bu olayın en önemli sonucu olarak iki kuvvet oluşur. Birincisi itme kuvveti, ki yelkenin açısı ne olursa olsun rüzgâraltı tarafa doğru zahiri rüzgâra dik açıda oluşur; diğeri de sürtünme kuvveti, ki yine yelkenin açısı ne olursa olsun zahiri rüzgâr yönünde arkaya doğru oluşur. Buraya çizim koyamıyorum, ama geçenlerde üzerinde çalıştığımız Arvel Gentry makalelerinin tercümelerinde çok detay çizimler ve formüller var.
Bu arada şunu da vurgulayalım ki, bizim kullandığımız orsa, apaz, geniş apaz vs yönler, teknenin baş-kıç hattının zahiri rüzgâr ile yaptığı açıyı gösterir. Yoksa yelkenleri kasarak, ya da kaçırarak daima zahiri rüzgâr ile yaptıkları açıyı 5 ilâ azami 20, hadi diyelim 25 dereceye getiririz. Bu açılardan daha yüksek hücum açılarında (yani yelkenin orsa yakası ile güngörmez yakasını birleştiren hayali kiriş çizgisi ile zahiri rüzgâr arasındaki açı) yelkenin rüzgâraltı tarafında hava karışık (turbulent) bir hal alır ve yüzeyden ayrılır ve bunun sonucu olarak yelken "stall" ederek itme kuvveti üretemez hale gelir, sürtünme kuvveti ise artar, felaket bir durum olur.
Pupa seyrine geldiğimizde ise, hava yelkenlerin üzerinden hiç akamaz. Yukarıda yazdığımız 20-25 derecenin üzerindeki açıları bırakın, artık zahiri rüzgâr yelkene neredeyse 90 derece ile gelmektedir. Burada artık iki taraftan akan havanın basınç farkından, Bernoulli prensibinden bahsedemeyiz. Yelken burada paraşüt gibi davranmaktadır. Zaten biz de öyle olsun diye yelkene aşırı tor vermek için elimizden geleni yaparız.
Şimdi sizin sorunuzun özünde şu var: "tamam bunları anladık da, neden pupa seyirde paraşüt gibi çalışan yelkene çarpan havanın yelkeni sürüklemesi ile oluşan kuvvet, apaz seyirdeki itme kuvvetinden daha yüksek değil". Bunun cevabı, pupa seyrinde yelkene dolan havanın, yelkenin her iki yakasından, yani orsa ve güngörmez yakalarından, yelkenin rüzgâraltına kaçması, kenarlarda rüzgâraltına doğru çok keskin dönüşler yaparak (unutmayın ki rüzgâr yelkene 90 derece ile geliyor) olağanüstü vorteks'ler yaratması ve yelkenin bu bölgesinde beklenen düşük basınçlara hiç bir zaman ulaşılamamasıdır. Pupa hariç seyirlerde yelkenlerin ürettikleri itme ve sürtünme kuvvetleri kâğıt üzerinde hesaplanabilirken, pupa seyrinde maalesef bugünün teorik aerodinamik bilgisi yeterli olmamakta ve çeşitli modellemeler ve Hesaplamalı Akışkanlar Mekaniği yöntemleri ile kuvvetler tahmin edilebilmektedir.
Reis Kardeşlerimizden bazıları pupa seyrinde gövde hızının üzerine çıkan, hatta gerçek rüzgâr hızının üzerine çıkan teknelerden bahsettiler. Ben bu konuda ve özellikle hidrodinamik konusunda uzman değilim, ama yukarıdaki hatırlatmayı tekrarlayalım ki, bizim kullandığımız orsa, apaz, geniş apaz vs yönler, teknenin zahiri rüzgâr ile yaptığı açıyı gösterir. Yoksa yelkenleri kasarak, ya da kaçırarak daima zahiri rüzgâr ile yaptıkları açıyı 5 ilâ azami 20, hadi diyelim 25 dereceye getiririz. Eğer America Cup tekneleri gibi kanat yelkenler ve suya değmeyen gövdeler ile seyrediyorsanız, tekneniz pupa giderken bile (yani aslında geniş apazdan öte bir açı ile giderken) zahiri rüzgârı apazdan almanız pekalâ mümkündür, çünkü hızınız o kadar yüksektir ki, rüzgârın ve tekne hızınızın vektörel bileşimi zahiri rüzgâr olarak teknenize kemereden gelir. Burada anahtar, teknenin rüzgâr ile yaptığı açı ile yelkenlerin yaptığı açının birbirinden farklı olmasıdır.
Umarım bir fikir verebilmişizdir? Selametle
Gönderen: Hüseyin Tayfun Durmaz - 22 Kasım 2017, 12:19:50
Neden, izahı nasıl?
Yelkenin Uçak kanadına benzetilerek yelken üstünde çekme kuvveti oluşur söyleminde : Yelkenin kanada benzetilmesinde gözden kaçan bir şey var.Uçak kanadında rüzgar kanadın kesitinin en kambur olduğu taraftan gelir ve kanadı en ince profilli tarafına akar yelkende ise rüzgar tam ters yönde yelken kesitinin en ince olduğu yerden girer ve kesitin en kambur olduğu(tor kesesinin olduğu) tarafa doğru gider ki böyle olunca akış yönüne göre yelkenin bittiği yerde düzgün akış beklemek hayal olur hayal olunca da o rüzgarın yalayıp geçtiği diye söylediğimiz yelkende yarattığı kuvveti hesaplamak ta hayal olur.
Yine bilmediğim için bir soru daha sorayım:Bir yelkenli tekneyi rüzgarın hangi yönünde kullanmak en zor ve veya risklidir.
şayet Bu sorunun cevabı Pupa yelken kullanmak ise cevap aldıktan sonra yine yorum yaparız
Gönderen: Öcal Turan - 22 Kasım 2017, 12:46:27
"Rüzgar yelkene hangi açı ile eserse teknenin baş kıç hattı boyunca en büyük kuvvet oluşur?" Cevabı apaz seyirde iken.
Neden, izahı nasıl?
Yelkenin Uçak kanadına benzetilerek yelken üstünde çekme kuvveti oluşur söyleminde : Yelkenin kanada benzetilmesinde gözden kaçan bir şey var.Uçak kanadında rüzgar kanadın kesitinin en kambur olduğu taraftan gelir ve kanadı en ince profilli tarafına akar yelkende ise rüzgar tam ters yönde yelken kesitinin en ince olduğu yerden girer ve kesitin en kambur olduğu(tor kesesinin olduğu) tarafa doğru gider ki böyle olunca akış yönüne göre yelkenin bittiği yerde düzgün akış beklemek hayal olur hayal olunca da o rüzgarın yalayıp geçtiği diye söylediğimiz yelkende yarattığı kuvveti hesaplamak ta hayal olur.
Yine bilmediğim için bir soru daha sorayım:Bir yelkenli tekneyi rüzgarın hangi yönünde kullanmak en zor ve veya risklidir.
şayet Bu sorunun cevabı Pupa yelken kullanmak ise cevap aldıktan sonra yine yorum yaparız
Kırmızı ile işaretlediğim kısmı kim söyledi abi sana?
Yeşil ile işaretlediğim yerdeki soruna rüzgarın tam karşıdan ( 30' ye kadar pruva) gelmesi dahil mi?
Gönderen: Ahmet Çelenoğlu - 22 Kasım 2017, 13:11:53
Bu kadar hareket tekne içindekilieri de rahatsız eder. Ünlü dünya gezginlerinden biri: "İnsanoğlu her türlü deniz koşuluna alışabilir, pupa seyri hariç" demiştir. Özellikle deniz tutanların en çok etkilendiği koşul pupa seyridir. Mecbur kalıp güverteye çıkarak bumbayı kafaya yemeniz riski de gözardı edilmemelidir.
Gönderen: Hüseyin Tayfun Durmaz - 22 Kasım 2017, 13:59:16
Gönderen: Öcal Turan - 22 Kasım 2017, 14:42:24
Öcal kırmızı ile işaretlediğin yazımda apaz seyirde rüzgarın yelkene gelme yönü ne taraf? Rüzgar yelkene Direk tarafından mı giriyor yoksa direk tarafından mı çıkıyor
Direk tarafından girer, yani rüzgarın yelkenin dışından geçen kısım ve teknenin sualtındaki salması daha çok etki eder Hüseyin abi.
Yelkenin toru da direğe yakındır. Yani uçak kanadı gibi.
Bir bilgi daha sana , o nedenle ana yelkenin dışında cenova ile arasındaki kanaldan fazla ve düzgün hava geçişini sağlayacak şekilde cenova yı trim etmek te önemlidir.
Gönderen: Öcal Turan - 22 Kasım 2017, 14:51:28
Bu nedenle ufak teknelere bile ağırlığı olmayan sürme bir salma koyarlar. Rüzgardan çok buna odaklan.
Yelkenin içine gelen rüzgar daha çok teknenin yalpa yapmasını engeller ve salma ile beraber iş görür biraz.
Formulünü yaz dersen onu Murat Erciyes reis e soracaksın. :)
Gönderen: Hüseyin Tayfun Durmaz - 22 Kasım 2017, 15:56:00
Gönderen: Öcal Turan - 22 Kasım 2017, 16:38:31
Söz gelimi Rüzgarı sancak kıç omuzluktan aldığımızda Rüzgarın yelkene direk tarafından girmesi biraz şüpheli
Apaz demedinmi ?
http://heyamolahey.com/yelkenli-tekneler/pupa-seyrinde-tekne-hizi/msg19835/#msg19835
http://heyamolahey.com/yelkenli-tekneler/pupa-seyrinde-tekne-hizi/msg19903/#msg19903
http://heyamolahey.com/yelkenli-tekneler/pupa-seyrinde-tekne-hizi/msg19802/#msg19802
Gönderen: Öcal Turan - 22 Kasım 2017, 19:03:41
Gönderen: Öcal Turan - 12 Aralık 2017, 10:59:12
Hüseyin abiye anlatır gibi anlatmışlar. :)
Gönderen: Cem Eğrikavuk - 12 Aralık 2017, 12:01:29
Hüseyin abiye anlatır gibi anlatmışlar. :)
Gelecek soruyu biliyorum, cevabı şuraya bırakayım:
http://iopscience.iop.org/article/10.1088/0031-9120/38/6/001/pdf