[Doğan Erbahar]

Bugün bağıl hız kavramından konuşuyorduk çocuklarla, akılda kalan çarpıcı bir örnek olsun diye şu aşağıdaki soruyu örnek verdim.
Nerede okuduğumu hatırlamıyorum ilk ama hoş bir soru... Tam yelkencilere göre. 

İki tane nehir var. Birbirine paralel yönde ikisi de doğuya doğru 6 kt hızla akıyor. 1. Nehirin olduğu mevkide ayrıca bir de rüzgar var doğuya doğru 6 kt esen. İkinci nehrin olduğu mevkide rüzgar esmiyor. (Akıntı ve rüzgar hızları hepsi karaya göre verilen hızlar.)
İki nehirde de motorsuz seyreden birer yelkenli tekne var. Özdeşler. Doğuya doğru seyrediyorlar, ve hatta yarışmak istiyorular. Soru: Hangisi kazanır?

[Taner Özer]

İlk teorim,

Birinci teknede akıntı hızı 6kts, kıçtan rüzgâr 6kts olursa zahiri rüzgar 0 olur ve yelkenler çalışmaz.

İkinci teknede akıntı 6kts, rüzgâr 0 olduğundan akıntı ile hareket eden teknede zahiri rüzgar tam kafadan 6kts olur.
Ana yelken falan iyi trim edilebilirse, ikinci tekne zahiri rüzgarı kullanabilirse ikinci tekne geçer derim.


Aslında ikinci tekneyi kazandıracak bir başka teorim daha var ama, yukarıdaki daha mantıklı geldi.


TANER

[Eyüp Oğan]

Aynı anda varırlar..

Beraberlik..

[Erol Şar]

1. tekne kazanır

[Aykut Dilgen]

1. tekne, 2. teknenin başına kendi yarattığı zahiri rüzgar epey dert açar

[erdal duran]

   İkinci tekne olması lazım. Birinci teknede rüzgar hızı sıfırlandığı için sadece akıntıyla gider. ikinci tekne ise ilaveten karşıdan gelen zahiri rüzgarı kullanarak orsa seyriyle de gider. Yani Taner reise katılıyorum.

[erdal duran]

  Yukarıda yazdığım, nehrin geniş olduğu veya doğal S yaparak aktığı durum için geçerli daha çok. Ancak nehir çizimdeki gibi dar bir kanal şeklindeyse, doğru gidiyorsa ve tramola atmak mümkün değilse, çok ince trimle  tam kafadan esen rüzgarda orsa gidilebilir mi bilmiyorum. Dolayısıyla, orsa seyir yapamazsanız zahiri rüzgar direncinden dolayı ikinci daha yavaş gider ve kaybeder.

[Doğan Erbahar]

   İkinci tekne olması lazım. Birinci teknede rüzgar hızı sıfırlandığı için sadece akıntıyla gider. ikinci tekne ise ilaveten karşıdan gelen zahiri rüzgarı kullanarak orsa seyriyle de gider. Yani Taner reise katılıyorum.

Ben de katılıyorum 

Nehrin genişliği filan gibi detaylara kafa yorulduğunu zannetmiyorum. Cevabın özü: 1. teknenin rüzgarı yok, sürüklenen bir kütükten farksız. 2. tekne zahiri rüzgarın kullanıp zig-zag yapa yapa orsa girebilir.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Soru çok ilgi çekmiş, cevabını forumda olmayan ama forumu okuyan eş dostta bana telefonda söyleyince , kopya çekmiş gibi oldum. Kendi cevabımı da yazamadım. Ama sanırım bende ikinci tekne derdim gibi geliyor.
Ama orada da şu kafama takıldı.İkinci tekne zahiri rüzgarı orsa çalıştıracak ve ister istemez bir miktar açı oluşturacak ve bununda sonucunda yol uzayacak. Yol uzayınca ,elde ettiği ekstra hız, akıntıyla aktığı arasında yol kaybına rağmen öne 2. tekneyi öne  geçirtebilecek mi? 

[Doğan Erbahar]

Normalde kafadan gelen rüzgarda nasıl rüzgara karşı tırmanabiliyorsak aynı şekilde "tırmanmak" mümkün olur diye düşünüyorum Ahmet Reisim. Yani şöyle bir durum hayal edelim. Durgun suda, kafadan rüzgar esmeye başladığında bunu kullanıp orsa ile tırmanabiliyoruz rüzgara karşı ya, bu durum da ondan farklı değil. Tekne akıntı olan nehirde suyla beraber aktığından SUYA GÖRE durgun iken kafadan zahiri rüzgar yemeye başlıyor, yelkeni olmasa biraz geriye düşerdi ama yelkeni sayesinde SUYA GÖRE ileri yol yapmaya başlıyor ve volta volta tırmanmaya başlıyor böylece SUYA GÖRE yol kat edebiliyor. E su da hareketli olduğundan üzerine bir de 6 kt akıntı hızı koyuyorsnuz ve sadece 6 kt ile akan birinci tekneyi geçebiliyorsunuz.

Sezgiye ters gelen birşey başta, o yüzden güzel soru zaten. 

[Mehmet Erem]

Zahiri rüzgarın direnci, tekne hızı artar ama vektörel olarak bu kazanca yansımaz, ayrıca rüzgaraltına kayma ve tramolalardaki vakit kaybı hesaplanmamış...
Teoride olur ama pratikte birinci tekne kazanır )))

[Doğan Erbahar]

Zahiri rüzgarın direnci, tekne hızı artar ama vektörel olarak bu kazanca yansımaz, ayrıca rüzgaraltına kayma ve tramolalardaki vakit kaybı hesaplanmamış...
Teoride olur ama pratikte birinci tekne kazanır )))

O zaman hiçbir teknenin "pratikte" orsa ile yol alamaması gerekirdi... 

[Hüseyin Tayfun Durmaz]

Acaba benmi anlayamıyorum.Kabulde rüzgar yönü ve akıntı yönü aynı tarafa doğru değil mi?

[Erman Yerman]

Yeterli veri yok hesaplanamaz diyorum ve Merem reise katılıyorum.. 

[Eyüp Oğan]

Bence bu soru, zahiri rüzgar kavramının iyice anlaşılması amacıyla sorulmuş.

Yelken ile Pupa  seyirlerde zahiri rüzgarın rolü yoktur. Yani zahiri rüzgar hesabı yapılmaz.

Yani tam iğnecikten pupadan gelen rüzgar ile seyir yaparken yaratacağımız zahiri rüzgarın bizim hızımıza pozitif bir etkisi olmaz.

Ayrıca bu soru bir nehirde -ki nehir 100 m veya daha geniş değilse- volta seyri yani tramolalarla gidilemeyeceği düşünülerek hazırlanmış . Anlaşılması için örn: Korint boğazı'nda yelken yapamazsınız.

Ve rüzgarsız bir ortamda yaratacağınız zahiri rüzgar ile yelken seyri yapamazsınız.

Hepimiz en basitinden deneyimlerimizden biliriz ki 6 knot rüzgar ve 6 knot akıntı olduğunda basit hesap bir toplama ile 12 knot hıza çıkılmadığını biliriz. Veya şöyle söyleyeyim; sadece yelken ile 6 knot hızla giderken + motoru da çalıştırıp 6 knot için 2200 devire çıkarttığımızda tekne hızımızın 12 knot olmadığını biliriz.

Yani 2. tekne salt akıntı ile gittiği için 6 knot hız yapacak.

Sorun 1. teknenin hızını bulmak. 1. İle 2. Teknenin durumunda ilave olarak 6 Knotluk pupadan gelen bir rüzgar hızı var.

Bu pupadan (iğnecikten) gelen rüzgarın tekneye yapacağı itmenin yapacağı pozitif bir katkıyı da düşünürsek 1. Tekne yarışı kazanır.