[Mehmet Sürücü]

TAKAYI KORSAN GEMİSİNE ÇEVİRME

Bir fotoğraf gördüm internette. Eski bir takanın kıç tarafı, ahşap malzeme kullanılarak, eski zamanların korsan gemilerine benzetilmiş. Bunu yapmalarının sebebi, sahilde bir yere çekerek, lokanta, bar türü bir işte kullanmaktır muhtemelen. Zaman, teknoloji, yeni yapım ürünleri bazı meslekleri yok etti veya önemini azalttı. Bunlardan birisi de ahşap tekne yapım işidir sanırım. Senelerin ustaları, fiber, sac teknelerin piyasayı ele geçirmesinden sonra iş yerlerini kapatıp kahvelere düştü.

Bu kaçınılmaz bir şey.

Bu fotoğrafları gördüğüm an, burada bir öykü olduğunu hissettim. Birkaç gündür kurguladığım karakterlerle bir şeyler yazdım. Bir yere geldim ki, teknik bazı ayrıntıalar bilirsem, yazdığım daha gerçekçi olacaktı. Şöyle ki;

_Bir takanın kıç tarafını bir korsan gemisine dönüştürmek için ne gibi ağaç, tahta, kereste gerekir?
_Bunun iş aşamaları nedir? Yanları delinip kalın mertekler mi dikilir? Araları 5-10’larla desteklenir, tahta çakılır. Gibi şeyler.
_Bu iş uzun sürer mi?
_Bir usta tek başına yapabilir mi?
_Kaba olarak nasıl bir teknik yapı kurulması gerektiği, bunun işlem aşamaları konusunda bana fikir verebilecek Resiler vardır sanırım?

Fotoğraf yükleyemiyorum. Becerim yok bu konuda. Ama google'de "fehmi baba teknesi" adıyla görsel arama yaparsanız, sözünü ettiğim ucubeliğe örnek resimler göreceksiniz.

Teşekkür ederim.

[Cem Gür]

Cevap aradığın sorular ve tasarladığın kurgu bize çook yol yaptırır.
Son bir saattir bu gün FD da gördüğüm ama sonra yeniden izini bulamadığım bir gönderiyi aramakla geçti. Sana resimle anlatmanın yazı ile anlatmaktan daha kolay olacağını düşündüm. Heyhat ! bulamadım gönderiyi.

"Eski korsan gemisi". Ne kadar eski? Antik çağ mı? Süfli Somalili'mi? 19.yy'lakadar kullanılan kadırga mı?

Yok "eskimiş/yıpranmış" korsan gemisi ise zaten ele geçirdiği tekneye para harcamayacak olan reis teknesini eski tutar. Neden harcasın ki.? Belki de bir sonraki baskında "devlet" teknesini batırıp kendisini de bir ağaçta sallandıracak.

Senin anlatımda kolaylığın, okuyanın da anlamakta zorluk çekmemesi için önerdiğim hikayesel teknen budur.







Zaten Amerikanteknesi olan bu "pinky uskunalar"ın da böyyük böyyük anneleri 19. yyla kadar Akdeniz devletleri yanında İsveç ve Ruslar tarafından da kullanılan kadırgalar.

Hikayende eğer arzu edersen o kıç uzantının üzerine iki veya üç katlı bir yemek salonu çıkabilirisin.

Tadil edilen tekne de senin taka dediğin aslına bir çektirme yani bu:


Açıkcası çektirmenin tadili konusunda benden çok daha fazla kafa yormuş Tiryaki sana daha çok yardımcı olabilir.

Sorularının bazılarını da cevaplayalım.
Bir takanın kıç tarafını bir korsan gemisine dönüştürmek için ne gibi ağaç, tahta, kereste gerekir?
Harcı alem, fazla masraf etmeksizin yapılacak bu tip tadilat yerli çam'dan yapılır.  Üzeri ya verniklenir ya da macun sonrası boyanır. Daha sağlam veya evladiyelik bir iş yapılacak ise kestane seçimi doğru olur.


Bu iş uzun sürer mi?
İyi ve işi bilen bir tekne marangozu, ağaçları önceden alınmış ise ve kullanabileceği şerit testere, yatay ve kalınlık elinin altında ise, taş çatlasın tek başına 10 ila 15 günde işi teslim eder.

Kaba olarak nasıl bir teknik yapı kurulması gerektiği, bunun işlem aşamaları konusunda bana fikir verebilecek Reisler vardır sanırım?
Çektirmeler başı kıçı bir tekneler. O nedenle örnek resimlerde göreceğin gibi
- önce kıç omuzluklardan, küpeşteden uygun mesafede ve aşağıdan teknenin kıç çıkıntı boyu saptanmalı.
- Her iki omuzluktan gelen bu yanal ek duvarlar zarig bir ayna ile dış uçta birleşmeli.
- Uzatılan bölümün tabanında çektirmenin dümeni çalışacak. Dolayısıyla burası biz zemin ile kapatılamaz.
- Kıç çıkıntının (Over hang de deniyor) dümen sonrası alt bölümü kapatılabilir.
Çektirmenin orijinal "köprüsü" yok edilip yerine mutantan bir yemek salonu konulabilir. Bu salon binası ambarın da bir bölümünü içine alabilir.
Mutfak ve kilere de yer bulmak gerek

-Tabii bina en az dört sağlam dikme arasına kurulmalı.

Bu tip teknelerde yapılan tadilatda bina da konduğunda zaten yüksek bordalı tekne üzerine ek olarak gelen bina bir sakalet abidesi oluyor. Oysa binaya bir veya 3 basamak inerek içine girmek dışarıdan yüksekliği kamufle eder.

[Mehmet Sürücü]

Konu kısaca şöyle;

Takadan bozma bir balıkçı teknesi var. (Burası Ahmet Reis’ten aşırma.) Cünur Reis’in. Zamanla yaşlanıyor. Taka da zaten senelerin teknesi. Reis elden ayaktan kesilince denizi bırakmak zorunda kalıyor. Tekne çekeğe alınıyor. Tekneyi seviyor haliyle. Parçalanıp odun olmasına razı gelmiyor. Kahveden eve evden kahveye. Ve sık sık da takanın başına gidip ona halini anlatıyor.

Torunu Akın (Burası da Ahmet Reisten aşırma) balıkçı. Ama deniz eskisi gibi değil. Ekmek kazandırmıyor ufak teknelere. Arkadaşı Ersin bir gün ona bir teklifte bulunuyor. Zaten karada çürümeye terk edilen Mevcet’i tadilat yaparak bir çeşit disko-bata çevirmek. Para kazanmak.

Cünur reis razı geliyor. Başlıyorlar bunlar takayı ucube bir hale getirmeye. Reis takayı gördükçe iyice erimeye, hastalanmaya başlıyor. Tekne değiştikçe onun da hali değişiyor.

Sonra, sonrası kısmet.

Burada takanın arkasını tadilat yaparlarken bir parça teknik bilgiler verirsem arada, çok daha inandırıcı, etkileyici olacak diye düşünüyorum.

Cem Reis’in verdiği bilgiler gayet esinleyici. İşime yarayacak ayrıntılar var. Nesla ağaç cinsi kestane, dümen bölümünün yeniden dizaynı, köprünün yerine daha değişik bir salon, yanlarda terasımsı çıkıntılar gibi, yavaş yavaş bir cismin kafamda oluşmasına yardımcı oluyor.

Çok teşekkürler.

Google'de "fehmi baba teknesi" adıyla görsel arama yaparsanız bu konuya yakın bir çalışmanın rsimleri var.

[Cem Gür]

Arattım buldum. Aman Allahım görmez olaydım.

Neyse ki BATMIŞ!!!

[Doğan Erbahar]

Ilk üç resminizdeki tekne de çok güzelmiş Cem Reisim. Gönlüm gidiyor sanki klasik formlara doğru benim de...

[Mehmet Sürücü]

Ona benzer iki fotoğraf gördüm nette. Bir anda öykünün "treatmanı" duygu olarak oluştu. Yaşlı bir denizci ile karaya çekilmiş takayı "zontavari bir kafayla" didikleyen insanların -benim öykümde burası daha farklı, çaresizlik, umarsızlık var sebep olarak- anlatımı olacak(tı). Bir fotoğraftan çıktı her şey. Ama yoğun olarak insan ve duygu vardı benim o yumakta. Bakalım. Görürüz. Ne olacağını.

[Cem Gür]

Ilk üç resminizdeki tekne de çok güzelmiş Cem Reisim. Gönlüm gidiyor sanki klasik formlara doğru benim de...

Resmini paylaştıklarım tek kişi ve sadece bir kaç işçilik aile için büyük, mesarifi mebzul. Yani zor.
Ama adamlar geleneği hem korumak hem de yaşatıp aktarmak konusunda inatçılar.

Roger Long 27 Ayak'a uygun tasarlayıvermiş. Küçük depil hani 8.23Mt. "Eastport Pinky"

[Ahmet Kabaalioğlu]

Cem Abi zaten konuyu detaylı aktarmış sağolsun. Şimdi bu üstüne kaçak kat çıkılarak disko,bar lokanta falan yapılan teknelerin tamamı neredeyse çektirme. Ömürlerinin son zamanlarını kum gemisi olarak geçirmiş Karadeniz'e özgü, Rahmetli Sadun Boro'nun tabiriyle Türk icadı tekneler. Taka başka bir şey, yani takadan bu büyüklükte şeyler tadil edilemez. Şimdi son dönemde bu son kalan çektirmeleri, güneydeki işletmeciler alıp, daha geniş kullanım ve konaklama alanı yaratarak , gecekondu vari şeyler ekleyerek , o internette dolaşan değişik cisimlere dönüştürdüler. Bir kısmına korsan gemisi görüntüsü vermek için direkler eklediler, bunlara süs maksatlı yelkenler eklediler. Hatta geçtiğimiz yıllarda bir tanesi bu yelken görünümlü bezlerin rüzgar tutup gemiyi alabora etmesine sebeb oldu. Malum salma ve safrada olmayınca kapaklanıverdi. Sanırım ölenler de olmuştu.Bu yapılan tadilatlar gördüğüm kadarıyla geminin yüzer yapısına dokunmadan yapılan inşaat ve marangozluk işleri. Ayrıca bu ucube teknelerin bir kısmı da guletten tadil edilmiş şeyler.
Takadan bozma balıkçı kayığı tabirini nerede kullandım hatırlayamıyorum ama muhtemelen bizim kayıklardan biri için yapmışımdır bunu. Taka balıkçılıkta kullanışlı bir form değildi. Önceleri ağ baştan çekildiği ve baş üzeri kullanıldığı dönemlerde iyiydi fakat alamana ağları icat olunca teknelerin kıçı kullanılmaya başladı bu yüzden takaların hepsi karpuz kıça tadil edildi ve dümen palaları kaşığı üzerine kıç altına indirildi. Sonrasında da 80 li yılların sonuna doğru bu karpuz kıç olayı da yerini ayna kıç teknelere bıraktı. Çünkü kıç üzerleri daha genişti yer kaybı yoktu. Bir sebebi de şuydu artık heryerde liman yada barınak vardı. Kayıklar günlük çekilip yüzdürülmüyordu, bu yüzden baş kıç bir, karpuz kıç, yada taka gibi yarım ayna ama daha denizci  kayıklara ihtiyaç kalmamıştı. Bu nedenle daha yakışıklı(!) tekneler boy göstermeye başlamışlardı.
Yelkenli tekne formlarına kafa yoranlar için aynı süreç geçerli, gördüğüm kadarıyla yelkenliler de bu yüzden Böke'nin yakıştırdığı ütü tabirine uygun evrilmişler. Bu arada Böke'nin bu tabir çok tutmuş herkes artık tekneleri böyle tanımlıyor. Benim hatırladığım kadarıyla bu tabiri çok zaman önce ilk Böke kullandıydı, belki oda bir yerlerden duymuşmuştur. Ama güzel yakışmış.
Korsan gemisinden nereye geldik yahu.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Cem Abi bu iki paylaşımda çok hızlı şeylere benziyor, nasıl bir yelken alanı öyle.

[Servet]

Kdz.Eregli limanında 9 metre filikadan birileri yaparken görmüştüm,bitmiş halinide gördüm fena degildi..
Ama fotograflamak aklıma gelmedi,yada her zamanki tembelliğim tuttu..
Kapalı filikaydı-üst tarafı kesip attılar,küpeştelerin etrafını boydan-boya kutu profil dönüp,üstünü k.plak,kereste ile oluşturdular.
hatta kısaca sohbette ettim,limanda turistik gezi için yaptıklarını söylediler..
Kdz.Eregliden birileri varsa,fotograflayıp koyabilir,barınagın prof balıkçılara ayrılan kısmında baglı duruyordu..ilginçtir filikayı sinoptan aldıklarını söylemişlerdi.

[Cem Gür]

Özellikle Eastport Pinky" nin su altı kesimine dikkat çekerim.  Neredeyse genel hacmin 2/3'ü.
O kadar yelkeni taşır.

Büyük Pinki uskunalar bu örnekten de de fazla yelken taşıyorlar. Ki paylaştığım "Ardelle" en küçüklerinden biri. Diğerlerine göre bordası yüksek arması "basık".

Belki de bütün dünyada kadırgaların geleneğini sürdüren tek model bu pinky uskunalar. Hem de Amerika'da ....

Mesela bu tekne Akdeniz Pinque'i  Ağır kabotaj teknesi. Akdeniz'de olduğu kadar Atlantikte de yük çekiyor.



Resim Nvistory'den alınmıştır.

[Hakan Tiryaki]

Mehmet reisim, gerçekliği önemsiyorsanız, denizci gözüyle tutarlı bir öykü hedefliyorsanız tekne seçimi doğru olmaz. Balıkçılık değil de yük için cefa çekmiş bir çektirme daha doğru bir seçim olur derim. Balıkçılıkta kullanılan kayıklar genelde daha küçük ya da büyükse de düşlediğiniz forma son derece uzak olacaktır. Alamatradan çıkmaz ama çektirmeden aradığınız öykü çıkar. Ne yazık ki bayağı bir çektirme son günlerinde bu zulmü yaşadı.

Burada, Göcek'te tam da aradığınız gibi bir örnek var. Fotoğrafını da bulup paylaşacağım Göcek'e dönünce. Tırhandil-çektirme arası, bahtsız bir kayık. Öyküye cuk oturur sanırım.

Taka bambaşka bir kayık. Üzerine kitap yazılır belki ama korsan teknesi çıkmaz ondan Sürmene takasını görünce içim gider. Karadeniz'de ne kadar kaldı bilmiyorum ama Göcek'te bir tane var. Her görüşte içim burkuluyor.

Buldum bir fotoğrafını:

[Mehmet Sürücü]

"Balıkçılık değil de yük için cefa çekmiş bir çektirme daha doğru bir seçim olur derim." Hakan Reisim, olay kurgusu ve kişiler üzerinden öyküyü oluşturduğum için "taka" seçimini yaptım. Önem verdiğim teknik ayrıntılar aslında öykünün gerçekliğini sıradan okurlar için sağlayacağını düşündüğüm şeyler. Diğer yandan teknenin bu işe uygun olmamasını dramatik bir unsur ve abartılı olarak kullanabilme olasılığı nedeniyle seçtim.

Doğru dürüst olmayacak zaten yapılan işi. Eğreti ve kötü olacak.

Kurgu ve kişiler -yaşlı reis, torunu, tekne ustası, torunu üzerine yapıldı- değiştiği an -taşıma guleti veya takası seçersem-, benim yaşlı kaptanı tümden değiştirmem gerekecek. Bu da öyküyü başka yanlara götürecektir.

Bu durumu anlatabilmem biraz güç sanırım.

Ama her şey bir yana, bu tekne değiştirme konusunu ciddi olarak düşüneceğimden emin olabilirsiniz.

Çok teşekkürler bunca öneri ve yardımlar için.

[Hakan Tiryaki]

Anlıyorum. Tutarlı da yaklaşımınız. Yine de Ahmet'in hatıratındaki teknelerin 9 metre civarında olduğunu hatırlıyorum diyor merakla öykünüzü bekliyorum.

SM-N9000Q cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

[Ahmet Kabaalioğlu]

Anlıyorum. Tutarlı da yaklaşımınız. Yine de Ahmet'in hatıratındaki teknelerin 9 metre civarında olduğunu hatırlıyorum diyor merakla öykünüzü bekliyorum.

SM-N9000Q cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

Evet evet bizimkiler de ağırlıklı büyüklük 9 metre civarı. Sırası gelmişken, Cem Abi bir sizden bir talebim olacak, başka başlıkta da olursa da sevinirim. Hazırda bir şeyler varsa , rus uskunaları hakkında biraz bilgi paylaşabilirmisiniz?