[Ahmet Çelenoğlu]

Korozyon bir metalin bir şekilde kayba uüğramasıdır. Bu işlem oksijen ile metalin reaksiyona girmesi ile oluşursa buna paslanma deriz. Koroyon çeşitlerinden tekneleri en çok ilgilendirenlerden biri galvanik korozyondur. İki değişik metal iletken bir sıvı içine koyulursa aralarında genellikle bir gerilim farkı oluşur. Pliierin çalışmasının sebebi budur. Değişik potansiyerlleri olan metalleri bir sıvı içine yerleştirirsiniz ve metallerin iki ucunu birbirine bağladığınzda gerilim farkı olduğundan bağlantı üzerinden bir akım geçer. Deniz suyu içinde iki ayrı metal birbirine bağlanırsa arada akım oluşur ve asil olan metale bir şey olmazken diğeri 'erir'. Galvanik korozyon oluşabilmesi için iki koşuldan bahsettik:

1. İki değişik metal olacak
2. Bu metaller birbirine bağlı olacak.

Buna en sık karşılaştığımız yer ise pervane şaftı ve pervanedir. Şaftlar genellikle paslanmaz çelikten yapılır, pervane ise bronz veya alüminyumdur. Pervane de şafta bağlıdır yani kontak vardır.  Daha asil olan paslanmaz çelik pervaneyi eritir. Bunu engellemenin en kolay yolu, pervaneden daha az asil bir metali bu ikiliye bağlamaktır. Bağlanan daha az asil metal asıl akımın yönlendirildiği hedef olur ve pervane yerine o erir.

Bir marinada bağlı iki tekne arasında altları hangi metalden olursa olsun gerilim farkı varsa birinci koşul yerine gelir. İkinci koşul yerine gelmedikçe galvanik korozyondan bahsedemeyiz. Bir teknenin diğerini etkileyebilmesi için teknelerin birbirine elektrik iletecek  bir şekilde bağlı olması gerekir. Bunu sağlayan ise genellikle elektrik alan teknelerin topraklama hattıdır. Yani iki teknenin toraklama hattı da aynı yere bağlı olduğundan tekneler birbirine bağlı olur. Topraklama hatları ise tekne içinde motor gövdesine bağlanırlar ve bu bağlantı galvanik korozyonun oluşması için bağlantı hattı görevi görür.

Doğrudan bağlantı yoksa galvanik korozyon oluşmaz. Galvanik korozyonun etkili olabilmesi için bağlantının direncinin de düşük olması gerekir. Örneğin iki tekne de demirli ise ve demir zincirleri tekne gövdesinde diğer metallere bağlı ise galvanik korozyon oluşmaz veya zarar verecek kadar güçlü olmaz. Bu nedenle teknelerin altlarındaki metaller yanlarındaki teknenin altındaki metallerden değişik asillik derecesinde olsa bile bağlantı yoksa galvanik korozyon oluşmaz. Aynı şekilde gövdesi epoksi ile kaplı bir saç teknenin yanında bulunan diğer bir teknede bulunan ve daha asil metaller olan bir tekneden etkilenmesi söz konusu değildir. Üzeri epoksi kaplı saç tekneyi üzeri plastik kaplı kablo gibi düşünebiliriz. Epoksi metalleri sudan izole eder, akım oluşmayacağı için de galvanik korozyon olmaz.

Marinada bağlı teknelerin toprak hatlarından galvanik korozyonu engellemek için sadece gerektiği zaman elektrik almak bir yöntem olabilir. Diğer bir yöntem ise topraklama hattı üzerine galvanik izolatör koymaktır. İzolatörün görevi düşük gerilimlerde akım geçrimemek bir kısa devrede ise yüksek gerilimi geçirmektir. Yani galvanik korozyon için gereken voltajlarda izolasyon görevi yapar, eğer şehir şebekesi toprak hattına kaçak yaparsa yüksek gerilim olduğu için akımı geçirir.

İki tekne ne kadar yakın olursa olsun, teknelerin yapı malzemeleri ve karinaları neden olursa olsun, elektrik bağlantıları yoksa galvanik korozyondan birbirlerini etkilemezler.     

[Öcal Turan]

Marinada bağlı teknelerin toprak hatlarından galvanik korozyonu engellemek için sadece gerektiği zaman elektrik almak bir yöntem olabilir. Diğer bir yöntem ise topraklama hattı üzerine galvanik izolatör koymaktır. İzolatörün görevi düşük gerilimlerde akım geçrimemek bir kısa devrede ise yüksek gerilimi geçirmektir. Yani galvanik korozyon için gereken voltajlarda izolasyon görevi yapar, eğer şehir şebekesi toprak hattına kaçak yaparsa yüksek gerilim olduğu için akımı geçirir.

İki tekne ne kadar yakın olursa olsun, teknelerin yapı malzemeleri ve karinaları neden olursa olsun, elektrik bağlantıları yoksa galvanik korozyondan birbirlerini etkilemezler.     

Bir mahalde bağlı teknelerin genellikle kıyıdan , aynı kaynaktan elektrik aldığını biliyoruz Çelenoğlu reisim.
Galvanik izalator veya gerektiği zaman (herzaman almayanı görmedim  ) kıyıdan elektrik  almama haricinde bir çözüm daha var ama biraz dikkat istiyor burada söylemeyeyim. 

[Özgür Ökten]

Bronz sintine çıkışlarından alacağımız kabloları bir  topraklama barasında birleştirsek ve elektronik cihazlarımızın topraklamasını bu baradan yapsak  , hani şu teknenin dışına takılan pahalı topraklama plakası yerine geçer ve hem elektronik gürültüyü azaltır hem de daha verimli olurmu  (Kri Kri nin telsiz performansı çok yetersizdi ve topraklamadan şüphelendim anten konnektörlerininde oluşmuş olabilecek korozyonla beraber ! ) ,
İngilizler böyle bir şey düşünmüş ve Utku Dede nin teknesinde uygulamış olabilirmi ?
Ve böyle bir uygulamanın mahzuru varmı ?

Her türlü topraklanacak cihazı bir araya toplamak (elbet 12V ile 220V olanları ayrı gruplar halinde) işe yarar, ama elektronik cihazlar için tekne dışına/karinaya monte edilen topraklama plakası kadar faydalı olmaz.

VHF için topraklama çok ciddi fark yaratmaz, ama HF/SSB telsizler için hayati önemi var.

Fakat topraklanan cihaz/donanım sayısı arttıkça eğer sahil beslemesi için izolatörünüz yoksa diğer tekneler ile aranızda toprak hattı üzerinden oluşan temas nedeni ile tüm bu topraklama hattına bağlı metaller (diğer tekneler dahil) arası galvanik korozyon aktivitesi başlayacağını, tutyalarınızın daha hızlı tükeneceğini ve olası korozyon risklerinizin de arttığını unutmamak lazım.

Bu açıdan en iyisi galvanik izolatör kullanmak.


Eğer bunu yapamıyorsanız marinada uzun süre sahil elektriğine bağlı kaldığınız dönemlerde tekne üstünden denize ekstra tutya sarkıtabilirsiniz. (Bizim marinalarda kışlayan yabancı teknelerinde sık sık görülür.)

[Öcal Turan]

Peki tekneye giren sahil elektrik kablosundaki toprak hattını fişten ayırsam  ?

[Erol Şar]

Teknedeki deniz suyuyla irtibatlı metal aksamın,tekne içinden uygun kesitli kablolarla birbirine bağlanmasına ingilizce "bonding"

deniyor.Türkçesi potansiyel eşitlemesi,veya eş potansiyel tesisatı denebilir.

Bu sistemi Amerikan regülasyonları zorunlu tutuyor.

Sebebini şöyle izahat ediyorlar.

Teknenin 110 vac veya 220 vac sistemiden,denize bağlı metal aksamına bir kaçak olursa tekne yakınında denizde yüzen

insanların can emniyeti tehlikeye girer.

Tedbiri de bütün metal aksamı biribirine elektriksel olarak bağlayıp,bu tesisatı da dc ve ac sistemin topraklamasıyla

birleştirmek.

Dolayısı ile metal aksam toprak potansiyelinde tutuluyor ve can emniyeti sağlanıyor.

Ama tabi kazın ayağı tam öyle değil.

[Erol Şar]

Bu sistem kendi kendine iki sorun yaratıyor.

Birincisi bu metal aksamı birbirine bağlayıp bunuda topraklama hattına birleştirirsek galvanik korozyona davetiye çıkartmış

oluyoruz.

İkincisi de bizde yeni marinalar haricinde genelde tesisatlarin çok kötü olması,topraklama tesisatının yetersiz olması bu sistemi

daha tehlikeli hale getiriyor.

İkincisine yapılacak pek birşey yok.Tesisatın topraklamasını test edin ona göre davranın deniyor.

Galvanik korozyona karşı Amerikan kuralları iki tedbir istiyor.

Birincisi izolasyon trafosu

İkincisi galvanik izolatör

Bunların herbiri ayrıca kandi içinde problem kaynağı oluşturuyor

Ayrı ayrı inceleyeceğiz.

Bunun dışında bizde daha çok görülen Avrupa yaklaşımı var bunu da inceleyeceğiz.

[Bülent Büyükdağ]

Inceleyelim abi.

[Ersin Böke]

Erol abi şunlar harbiden bi tek tek anlatsan ya.. BU sefer öğreniriz belki..

[Öcal Turan]

Merakla takip ediyorum Erol reisim.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Erol Abi hoşgeldin, benim hiç bilmediğim bir konu. Hiçte ihtiyacım olmadı, barınaklarda falan yaşadığımdanmıdır, nedendir bilmiyorum.Şunu adamakıllı bir başlıkta yazıp toparlayıversen on numara olur. Çünkü bu galvanik izalosyon dalgası nerede konuşulsa yarım kaldı yada tartışma çıktı.İhtiyacı olanlar faydalansa harika olur.

[Erol Şar]

Hoşbulduk

Şimdi devam edelim

Öncelikle unuttuğum birşeyi hatırlatayım;anlattığım durum fiber veya ahşap tekneler için,metal tekneler ayrı konu ona da

daha sonra değiniriz.

İzolasyon trafosu primer,sekonder sargı oranları 1:1 olan bildiğimiz bir kuru tip trafo,Türkçede ayırım trafosu da deniyor.

Bizim buralarda monofaze şebeke 220 volt olduğundan 220 ye 220 volt bir trafo.

Özelligi;primeri sahil elektriğine bağladığımızda,sekonderinden gene 220 volt alıyoruz ama artık sahil elektriğinden tamamen

bağımsız.

Dolayısı ile galvanik korozyona sebep olan akımlardan da bağımsız.

İyi görünüyor ama pratikte uygulama zorlukları var.

Avrupada (tabi bizdede) ponton pedestallerindeki elektrik güçleri 16 amper,32 amper,63 amper diye gidiyor.

Ortalama bizim boy tekneler 16 amper olarak bağlanıyorlar,bazen de 32 amper.Daha büyük güçleri büyük motoryatlar

kullanıyor.

[Erol Şar]

16 amper olarak bağlanırsak aşağı yukarı 4.5 kva lık bir trafo kullanmamız gerekir.Tabi max gücünden bahsediyorum.

Daha öncede söylediğim gibi bu sistemi Amerikalılar kullanıyor genelde.Belli başlı üreticiler birde yedek trafo kullanıyorlar.

Mesela Nurettin İşleticinin İsland Packet teknesi gibi.Dünya seyahatine çıkmadan teknelerini ben hazırlamıştım,tabi elektrik

işleri olarak.

Şimdi 4.5 kva trafo yaklaşık 40 kg.geliyor 2 tanesi 80 kg.Bunun montaj kutusu,sigortası şalterleri derken bayağı sıkıntılı

vede maliyetli bir durum ortaya çıkıyor.

32 amper olarak düşünürsek 8 veya 9 kva lık trafolar gerekiyorki ağırlıkları yaklaşık 75 er kg.oluyor.

Teknik ve maddi olarak bunları çözdük diyelim,trafo sekonderini gene usulüne uygun topraklamamız lazım.Bu topraklama tesisatını da

periyodik olarak kontrol edip bakımını yapmalıyız ki layıkıyla görevini yapsın.

Tabi Amerikalılar zorunlu olduğu için bu sistemi uyguluyorlar,alternatifi galvanik izolatör.

Devam edecek

Sorular olursa bekliyorum.

[Öcal Turan]

Elektrik elektronik özürlüsü birisi olarak şöyle demiştim Erol reisim ;

quote author=Öcal Turan link=topic=901.msg24940#msg24940 date=1518116070]
Peki tekneye giren sahil elektrik kablosundaki toprak hattını fişten ayırsam  ?
[/quote]

Ya da sahil elektriğinden uzak durursak ne kadar korkmamız lazım. 

[Erol Şar]

Elektrik elektronik özürlüsü birisi olarak şöyle demiştim Erol reisim ;

quote author=Öcal Turan link=topic=901.msg24940#msg24940 date=1518116070]
Peki tekneye giren sahil elektrik kablosundaki toprak hattını fişten ayırsam  ?

Ya da sahil elektriğinden uzak durursak ne kadar korkmamız lazım. 
[/quote]

Sahil toprak hattını ayırırsak ne olur;

Teorik olarak galvanik korozyona sebep olan akımlara da engel oluruz

Fakat bu sefer teknede can emniyetimiz kalmaz

220 volt kaçakları "ac" olduğu için korozyona sebep olmaz ama dediğim gibi can emniyeti güme gider.

Sahil elektriğinden uzak durursak,yani sahile bağlanmazsak zaten sorun yok

[Öcal Turan]

Elektrik elektronik özürlüsü birisi olarak şöyle demiştim Erol reisim ;

quote author=Öcal Turan link=topic=901.msg24940#msg24940 date=1518116070]
Peki tekneye giren sahil elektrik kablosundaki toprak hattını fişten ayırsam  ?

Ya da sahil elektriğinden uzak durursak ne kadar korkmamız lazım. 

Sahil toprak hattını ayırırsak ne olur;

Teorik olarak galvanik korozyona sebep olan akımlara da engel oluruz

Fakat bu sefer teknede can emniyetimiz kalmaz

220 volt kaçakları "ac" olduğu için korozyona sebep olmaz ama dediğim gibi can emniyeti güme gider.

Sahil elektriğinden uzak durursak,yani sahile bağlanmazsak zaten sorun yok
[/quote]

Cevap için teşekkür ederim Erol reisim.