[Can Deniz <Ercan H>]

Erman Nuh Nebi den kalmamış sa
pwm lerde şarjı keser

[Can Deniz <Ercan H>]

Burada anlatmak istediğim iki akü grubunun
Paralellenmesi. Güneş regülatörleri cinsine bağlı olmaksızın aldığı geri beslemeye göre şarjı devam ettirir ya da keser.
Servis açken motor aküsü nede zoraki şarj verir

Eğer uygun bir VSR role ile paralellenmesi
Sağlanamamış sa

[Can Deniz <Ercan H>]

Yani MPPT yada PWM regülatör
konusu ayrı bir konu.

[O.Utku Uçkan]

Ancak akü izalatörlerinin şöyle bir mahsuru var.
Şarj süresince motor aküsü devamlı yemek masasında
oturmaya mecbur bırakılır ve devamlı yemek yemeye zorlanırsa
ve tuvalete gitmesine izin verilmezse  çabucak kaput olur.

Dedeye anlatır gibi anlatmışsın biladerim. 

[Cem Eğrikavuk]

Voltaja duyarlı röle, ya da akıllı röle, teknenize yapacağınız en akıllıca yatırımların başında. Pahalı akü monitör sistemlerinden filan önce değerlendirilmeli.

Güneş paneli gibi ilave şarj ünitelerini hangi aküye bağlamalı sorununu çözüyor. Hepsine otomatik paylaştırıyor.

Diyotlu sistemlerde alternatör hissedici ucunun hangi akü grubuna bağlanacağı ile ilgili sorunu çözüyor. Servise bağlasan motor aküsü fazla şarj görür, tersini yapsan servis aküsü zayıf kalır. İkisini otomatik birleştirince, aynı voltajda oluyorlar. Alternatör de ideal seviyede çalışıyor.

Hele, alternatörle aküleriniz arasındaki kablo uzunsa, VSR kalın motor kablosunu da  servis aküsü şarjı için kullanmanızı sağlıyor, tadından yenmiyor.

Bazı basit güneş kontrol panellerinde yaşanan, hiç yük yokken aşırı şarj sıkıntısını da hallediyor. Röle çekili iken ~0.1 amper çekiyor, ki bu aküleri korumaya yetiyor. (Şarj kesilip röle bırakınca çektiği akım çok düşüyor, bir tehdit oluşturmuyor.)

[Can Deniz <Ercan H>]

4- Yüksek Amperli Herhangi Bir   DC Röle ile Paralelleme


Şöyle bir röle


Ya da herhangi bir ırgat rölesi de olur.  (sadece bir devresi kullanılacak )
Önemli olan kontakları yüksek akıma dayanıklı olsun.




Genelde ırgat rölelerinin yukarı konum kontakları bozulur.
( Zincir ve demir ağırlığı nedeniyle röle kontaklarının kapasitesinin üstünde akım çekilirse )
( Bunun sebeplerini ayrıca tartışmak gerekir )

Yanınızdan yörenizden bir devresi arızalı bir ırgat rölesi bulabilirseniz,
işlem oldukça ucuza çözümlenir.



Bu sistemde enerji üretilirken paralelleme gerçekleşir.
Yani ,
1-Redresör sahil beslemeden şarjı başlatmıştır.
2-Sabah güneş çıkınca güneş panelleriniz şarjı başlatmıştır
3-Motor çalışmış ve alternatör şarj akımı üretmeye başlamıştır.

Şemada görülen rölenin 85 nolu bacağına marş motoru ikaz ucundan alınan
bir kablo ilave edilirse marş basma anında da iki grup otomatik olarak paralellenir.
Ya da yine  servis grubunun artı ucundan bir kablo alıp,   
( Rölenin akü artılarının bağlandığı ana terminallerden üstteki.   Yani akülere kadar gitmeye gerek yok )
minik bir anahtarla bu artı ucu  85 nolu terminale götürürsek,
acil durumlarda marş bastırmak için kablo arayıp servis grubunun marş aküsüne destek atmasını
basitçe halletmiş oluruz.

[Can Deniz <Ercan H>]

Teknelerimizin önemli bir bölümü tek alternatör,
 servis ve motor aküsü olmak üzere iki akü grubuna sahiptir.

Motor aküsü 90 - 200 amper aralığında genelde tek bir akü iken,
servis aküsü grubunda tek olarak 90 - 100 amperden
1200 hatta 2000 ampere kadar birden çok akü bulunabilir.

İşte bu iki akü grubunun tek bir alternatörden beslenmesi  değişik yöntemlerle yapılmaktadır.

Kısaca bu yöntemleri inceleyecek olursak;

1-Tek bir anahtar / sigorta ile paralleleme

2-Boath şalter ( çok kutuplu anahatar )  ile paralelleme

3-Akü izalatörü ile paralelleme

4-Herhangi bir yüksek amperajlı ( ırgat rölesi gibi ) röle ile paralelleme

5-ACR otomatik şarj rölesi  - VSR voltaj duyarlı röle gibi akıllı röle sistemleriyle ile paralelleme

Demiş ve sırasıyla açıklamaya başlamıştık.

Kalan son seçenek;

5-ACR Otomatik Şarj Rölesi  - VSR Voltaj Duyarlı Röle Gibi, Akıllı Röle Sistemleriyle ile Paralelleme


BLUE SEA ACR RÖLE DIŞ GÖRÜNÜM




BLUE SEA ACR RÖLE İÇ GÖRÜNÜM





VİCTRON ENERGY VSR  RÖLE




Yüksek amper kapasiteli VSR röle   ile,  paralellemede de;
Akü grupların paralellemesi, şarj verebilecek cihazlar akım vermeye başlayınca oluşur.

Yani redresör çalışmaya başladığında
Güneş panelleri sabah güneş ile şarja başladığında
ve motor çalışıp alternatör şarja başladığında.

Bu ön bilgi neden gerekli;

Bu sistemlerde herhangi bir boath şalter ya da basit bir paralleleme anahtarı yoksa,
motor aküsü marş basmadığında servis akülerinden destek atmanız mümkün olmaz.

Böylesi bir durumda hele şartlar ağırsa,
depodan kablo bul, akü gruplarını parallemeye çalış durumu oldukça zordur.
Bu nedenle bu sistemi kullanan ya da kullanmayı düşünen arkadaşlar,
iki akü grubunu marş basmama anında paralelelleyebilmek için  ya bir devre kesici ile
bu paralelleme işlemini yapmalı ya da şemada VSR rölenin 
  85 nolu terminaline ya minik bir anahtar ile servis aküsünden artı vermeli
ya da 85 nolu terminale kontak anahtarının marş basma anında 
+ 12 çıkış veren terminalinden kablo çekilmelidir. 
Röleye ayrıca eksi vermek gerekmez, 86 nolu terminal direk eksi kutba bağlıdır.


VSR Voltaj Duyarlı Röle ile Servis ve Motor Aküsünü Paralelleme
( Şema küçük bir tekne için baside indirgenmiş bir güç devresi)





Paralelleme Blu Sea'nın Otomatik şarj rölesiyle yapıldıysa burada işlem tam tersi çalışmakta.
Blu Sea ACR marş anında paralellemeyi ayırarak servis akü grubuna bağlı
elektronik cihazların gerilim dalgalanmasından etkilenmesini önlemiş.

Bu nedenle ACR kontrol terminalinde  ki ortada ksımdaki 
(  SI )    ucuna marş anahtarından gelen kablo jakı çıkartılmalıdır.

Ya da marş anahtarından gelen hatta minik bir on / of anahtar konarak,
anahtarın normal koşullarda devamlı on konumunda olması,
sadece motor aküsü marş basmadığı ve servisten destek gerektiği anlarda 
anahtarın of yapılması sağlanmalıdır.

Yine yukarıda ki iki marka dışında paralelleme yapan,
değişik firmalara ait bir çok röle bulunmakta.

Bazıları Duo Charger adıyla piyasada bulunmakta.

Sonuç olarak bu tip cihazlar, insan hatasına/unutkanlığına yer bırakmadan
iki akü grubuna gerekli şartlar altında parelelleme yapmakta

[Demir Uğun]

Can reis ellerinize sağlık.

Elektrik hiç bilmediğim bir konu ve her seferinde elektrikçinin söylediğine, yaptığına güvenmek zorunda kalıyorum. Okuduklarım bu sene sisteme ilave etmek istediğim bir akü hakkında düşündürdü.

Biri motor diğer ikisi servis için olmak üzere üç adet 12 V 120 Ah aküm var, both şalter kullanıyorum. Üç sene önce parasını gözetmeksizin lüzumsuz bir güven neticesinde aldığım Füze akülerimi tamamen servise ayırıp start için 90 Ah akü alacağım. Elektrikçi both şalterle devam dese de buradan okuduklarımdan anladığım akülerin karınlarını doyururken sorun çıkartabilecekleri yönünde.

Teknede bir adet 100 W güneş paneli (Seyyar buzdolabı alacağımdan 1 adet daha ilave edeceğim), PWM şarj regülatörü, 25 Ah redresör mevcut.

Hangi şema üzerinden çalışmamız daha faydalı olur?

[Can Deniz <Ercan H>]

Gerek Blue Sea'nın gerekse Victron Energy'nin Otomatik şarj röleleri kendi başlarına oldukça iyi
iş yapıyorlar. Ancak bazı handikapları aşmak için özel bağlantıları mevcut.
Siz yapabilirmisiniz bilmiyorum.

Sizin sistemden bir kere Bot/Both/Boath denen şalter'i çıkartın derim.
Both şalter  3 adet devre kesici yerine ( 1-Motor aküsü devre kesici 2-servis aküsü devre kesici 3-Paralelleme )
tek bir şalterle çözüm üretmek için yaratılmış bir anahtar.
Ancak getirdiği kullanım kolaylığı yanında ciddi sıkıntılar da yaratmakta.

Bir kere hiç bir koşulda motor aküsü servis kullanımına enerji vermemeli/verememeli.

Her ne kadar 0,7 volt gerilim düşümüne neden oluyor diye tercih edilmese de
Akü izolatörleri gerekli bağlantıların yapılması koşuluyla candır.
Ayrıca  servis bankında ki aküleri birbirinden ayıran akü birleştirici akülerinizin ömrü için iyidir.

Bakın siz 3 aküyü birleştireceğim diyorsunuz.
Her ne kadar üç akü kapasitesi 120 ah ve aynı zamanda alınmış olsa da akülerden biri
3 sene boyunca marş aküsü olarak kullanılmış. siz üçünü direk paralel bağlarsanız,
ortamda yeni bir sorun başlayabilir.

İşte bu gibi durumlarda akü birleştirici (akü izolatörü değil !!! )
paralele bağlı  aküleri birbirlerinin şerrinden korumakta.

Güneş panelinden gelen beslemeyi motor akünüze vermeyin.
Servise akülerine verdiğiniz besleme nedeniyle,
servis akülerinizi devamlı masada yemek yeme modundan çıkaracak basit bir çözüm sağlayın.
(arada bir masadan kalkıp tuvalete gitsinler yani )

Son bir nokta uzun motor seyirleri yapıyorsanız ya da yelken motor seyri;
Nasılsa motor çalışıyor alternatör koyda bitirdiğimiz servisleri doyurur diye düşünmeyin,
doyurmaz çünkü.

Sebebi motorlarımızda bulunan alternatörler yabancı uyartımlıdır.
Yani gerilim üretip akım verebilmesi için yabancı bir DC kaynağa ihtiyaç duyarlar.
Bizim sistemlerde bu yabancı kaynak Motor akümüz oluyor.

Yani alternatörün uyartım ucu motor aküsünden alınmakta.
Eğer uygun bir bağlantı sistemi ile bu durum çözülmezse,
Marş basmış motor aküsü motor çalıştığı ilk yarım saat içinde marşta harcadığı enerjiyi geri alır.

Ve alternatör üzerinde ki konjoktör marifetiyle, tamam karnım doydu artık masaya yemek koyma der.

Yabancı uyartımlı alternatörümüz de aküleri şarj edecek gerilimi üretmeyi keser.
İşte bu nedenle motor seyrinde otopilot ile giderken birden otopilot alarmının öttüğünü duyarız.

Teknelerde ki elektrik sistemleri oldukça basit gibi görünüp marongozundan terzisine,
işletmeciden kuaförüne kadar herkes yapabiliyorum sansa da,
sanıldığı kadar basit değildir.

[Oktay Eryılmaz]

.

[Özgür Ökten]

Geçen arkadaşımın teknesinde iki ayrı servis akü grubu ve marş aküsü aralarında birer tane Victron Cyrix akıllı birleştirme rölesi taktık, gayet güzel çalışıyor. Şöyle bir sistem oldu;


- Kontrol paneline giden annahtar tek yönlü, sadece bir grubu tekne içine yönlendiriyor.

Niye iki ayrı servis grubu var derseniz hiç sormayın, hep farklı model ve yaşta grupları bir araya getirme şansı olmadı..

[Tamer Sozener]

 

Venus_V3_5580 cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

[Mehmet Kocaoğlu]

Ön bilgi;
Akü izolatörü ile,  paralellemede;
Akü grupların paralellemesi, şarj verebilecek cihazlar akım vermeye başlayınca oluşur.

Yani redresör çalışmaya başladığında
Güneş panelleri sabah güneş ile şarja başladığında
ve motor çalışıp alternatör şarja başladığında.

Bu ön bilgi neden gerekli;

Bu sistemlerde herhangi bir boath şalter ya da basit bir paralleleme anahtarı yoksa,
motor aküsü marş basmadığında servis akülerinden destek atmanız mümkün olmaz.

Böylesi bir durumda hele şartlar ağırsa,
depodan kablo bul, akü gruplarını parallemeye çalış durumu oldukça zordur.
Bu nedenle bu sistemi kullanan ya da kullanmayı düşünen arkadaşlar,
iki akü grubunu marş basmama anında paralelelleyebilmek için sıfır - bir konumlu,
güçlü bir şalter / devre kesici ile bu paralelleme işlemini yapmalı ve ve zorunluluk oluştuğunda
bu şalter ile paralellemeyi kolayca yapacak durumda olmalıdır.


Bahsettiğim devre kesiciler şunlar.   Ederleri 30 TL civarında.







Uyarılarım Ağır şartlar altında motor marş basmadığında;
Devrede akü izalatörü var servis akülerinde güç olsaydı marş basardı, demek ki serviste bitmiş
diye düşünmeyin diyedir.

Can Hocam
Paralelleme şalteri yerine diyot akü birleştirici kullansak daha iyi olmaz mı ?

[Can Deniz <Ercan H>]

Servis akü banklarında ki aküleri akü birleştirici üzerinden DC panele gönderiyorum.
8 Nisan pazar günü Teos marinada bulunan Göztepe yat kulübünde verdiğim seminerde
ayrıntıları ile açıklamıştım.

Marş basma anında ki yetersiz marş aküsüne destek için, 
marş ve servis akü gruplarını akü birleştirici yardımıyla birleştirmeye gerek yok. ( Fiyatı nedeniyle )
İki akülü, akü birleştirici 100 euro civarı.

Bunun yerine devamlı 250 amper kapasiteli bir devre kesici,
çok daha basit, ucuz ve sağlam bir çözüm.

Genel olarak akü izolatörü Türk yelkenciler arasında bilinse de akü birleştiriciler çok bilinmemekte.
Akü birleştirici kullanımı servis akü bankına dahil akülerin birbirlerinin ömürlerinden çalmaya karşı
en etkili yöntemlerden biridir.

Ancak dediğim gibi marş ve servis akü banklarının akü birleştirici ile birleştirilmesi uygun değildir.

Sorun çıkarmaması için, çok özel bağlantılar gerekir. 

Can Hocam
Paralelleme şalteri yerine diyot akü birleştirici kullansak daha iyi olmaz mı ?

Sizin atıfta bulunduğunu şemaya dikkatli bakarsak,
iki akünün DC yükü birlikte besledikleri görülmekte

Birinci aküyü motor aküsü ikinci aküyü de servis akü bankı olarak kabul edelim.
İki akü grubu Tüm DC yükü birlikte karşılamakta.

Yani hem genel kullanım için hemde marş motoru için iki akü grubu birlikte deşarj olmakta.
Uzun kalınan bir koyda kullandığımız alıcılar nedeniyle iki akü grubu da zayıflayacağından,
Marş basma anı geldiğinde gıv, gıv, gıv, ciyuvvvvv sesi kaçınılmaz olacaktır.

[Can Deniz <Ercan H>]

Akü birleştiricileri gerçekten çok önemli bir soruna çözüm olmaktalar.
Ancak iki akülü servis bankına sahip servis grubu için ikili akü birleştirici kullanılırken,
3 akülü akü izolatörü kullanılmalıdır.

Servis grubu 3 akülü ise 3 lü akü birleştirici 4 lü akü izolatörü gereklidir.
servis gurubu 4 akülü ise 4 lü birleştirici 5 li akü izolatörü gerekir.

Tabi gerek akü izolatörün de gerekse akü birleştiricilerinde genel olarak schottky diyot kullanılır.
Bu diyotlarda 0,15 - 0,5 volt civarı bir kayıp sözkonusudur. ( Silikon diyotlarda 0,6 -1,7 volt )
Hızlı anahtarlama süreleri bu diyodu öne çıkartırken,
normal diyotlardan daha fazla ters yönde akım geçirmesi gibi  handikapları vardır.