Denizcilik Terimleri

[Ahmet Kabaalioğlu]

Hazır yukarıda resim varken, pervanenin altında kalan omurga uzantısına da "Kaşık" deniliyor. Bir adı daha vardı hatırlayamadım şimdi.

Pervanenin altında kalan mı ? Kıçta su hattından kıç ayna başlangıcına kadar olan kısım değil midir ?

Omurganın devamı olup üzerine dümen palası oturtulan parçadan bahsetmiştim. "Çene" de deniliyormuş ama çoğunluk "kaşık" olarak söylüyor.

Fotoğraf lütfen :)

Bu resimlerde de "Kaşık " omurganın devamında net görülüyor.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Aykırılamak:

Teknenin arkadan gelen dalga ve rüzgarda dalga önünde yanlamasına denir. Sakıncalı bir durumdur. Özellikle ayna kıç tekneler buna fazla maruz kalırlar. Arkadan gelen dalgalara yan dönüp saplanma riski vardır.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Kaynamak:

Ahşap teknelerin özellikle sandalların küpeştelere kadar suya batması halidir. Kaynayan sandal  dalgasız havada , dengeli bir şekilde, hafif birinin içine binerek, büyük bir  kovayla tahliye etmesi sonucu tekrar yüzdürülebilir.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Frengi deliği:

Kapalı güverte teknelerde  bordalardan suyun tahliyesi için güverte hizasında bulunan delikler. Resimde 3 numaralı bölüm.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Kepçe:
Alamatra kayıklarda baş üzerinin yarı daire şeklinde tasarlanması sonucu oluşan pruva yapısıdır.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Fileto çizgisi:
Teknelerin su kesimini belirleyen kuşaktır. Genelde zehirli boya atılırken bir bant ile tespit edilir. Yelkenlilerde dekor şeklinde su kesiminin hemen üzerinde ikinci bir fileto kuşağı daha bulunur.

[Cem Gür]

GABYAR :
Yelkenli teknelerde/gemilerde yelken, arma, seren ve bütün bunlara ait her tür işi yapan görevliye denir.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Yalı Kütüğü:
Güverteden akan suların bordaları kirletmemesi için, güverte ile bordaların birleştiği yere konulan, yüksekçe ağaç veya madeni kuşaklara verilen isim.Bazen kuşak yada yumru üstünede bağladıkları oluyor.

[Ersin Böke]

Boğata:
Eskiden çarmıhların gerilmesinde kullanılan, üç delikli ahşap makara. Stadart makaradan tek farkı, hareketli bir aksamının olmaması. Ancak görevi üç dilli makara ile aynı. İngilizce ismi daha ilginç.. " dead man's eye" , somradan dead eye denmeye başlamış. Ölü adamın gözü..


Cezair tramolası:
Teknenin , tramola atma hızına ulaşamaması ya da çok dalgalı ve rüzgarlı havalarda tekneyi önce pupaya çevirip, kavança atarak tekrar orsaya sokma manevrası.

Bu benim sert havalarda , kullandığım bir yöntemdi. Ayrıca ön yelkenleri toplamak için de tek başına seyirde çok önemli bir avantaj sağlıyor. Demek adı cezair tramolası imiş..


Demiri salya etme:
Admiralty demirin kullanıldığı dönemlerde demirin denize bırakılmaya hazır hale fetirilmesi işi


Demirin salpa olması:
Demirin çekilirken deniz yüzeyinden tam koptuğu an.



Griva babası:
Admiralty çapanın çekilip tekneye bağlanması için kullanılan, teknenin iki yanından çıkan tahta parçalar..

[Tan Kaan Özkan]

Demiri salya etme:
Admiralty demirin kullanıldığı dönemlerde demirin denize bırakılmaya hazır hale fetirilmesi işi
Halen kullanılan bir terim. Lakin bir birine benzer olsa da farklı kullanılabiliyor. Ya da eklerle farklı anlamlar alabiliyor.
Mesela, kimisi, demiri zinciri ile akmaya hazır hale getirmek anlamında kullanırken, kimisi yavaş yavaş ve kontrollü bırakmaya diyebiliyor.
Salya ; kullanılan yada kullanılacak halatların güverte üzerine uzunlamasına yatırılması,
Salya etmek; Bir şeyin diğer bir tarafa aşırılması, ırgattan kurtarılıp yatırılan zincir
Salya fora ; Zinciri ırgata vurmak yada ırgattan kurtarmak için zincirlikten yeterli miktarda zinciri çıkarmak

Demirin salpa olması:
Demirin çekilirken deniz yüzeyinden tam koptuğu an.
Deniz tabanından daha doğru sanırım. Yani hemen apiko sonrası

[Ahmet Kabaalioğlu]

Facebook sayfamızda , bir tirhandil resminin altında " Çakmak " tabiri kullanıldı.
Orada Cem Gür Reis 
Çakmak = Şiyer = Borda Çalımı
Şeklinde açıkladı.
Bence burada da detaylandırırsa  kalıcı olur. Belki Hakan Tiryaki Reis te Wikiderya ya taşır. Bekliyoruz efendim.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Aykırılamak:

Teknenin arkadan gelen dalga ve rüzgarda dalga önünde yanlamasına denir. Sakıncalı bir durumdur. Özellikle ayna kıç tekneler buna fazla maruz kalırlar. Arkadan gelen dalgalara yan dönüp saplanma riski vardır.

Bu tabiri Değerli Tayfun Timoçin Dostumuza  DADD ta  sunum toplantısında bahsetmiştim. Sağolsun bu ayki yelken dünyasındaki köşesinde  detaylı bir şekilde aykırılamak ve broştan bahsetti.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Patlak:

Biz 2,5 kiloluk boya tenekesine patlak diyorduk. Sonradan plastik olana da denmeye başladı. Ağırlıklı olarak sandaldan su boşaltmaya  kullanıyorduk. Ama aynı amaç için kullanılanlara "çamçak" da deniyor.

[Cem Gür]

Facebook sayfamızda , bir tirhandil resminin altında " Çakmak " tabiri kullanıldı.
Orada Cem Gür Reis 
Çakmak = Şiyer = Borda Çalımı
Şeklinde açıkladı.
Bence burada da detaylandırırsa  kalıcı olur. Belki Hakan Tiryaki Reis te Wikiderya ya taşır. Bekliyoruz efendim.

Yukarıda belirttiğim gibi üç tanım da aynı şeyi anlatıyor.
En anlaşılır şekli ile  Bir deniz aracının baş bodoslama ile kıç aynası veya kıç dikmesi arasında oluşturulan, su hattına doğru eğimli çizgiye şiyer-çakmak ve/ya borda çalımı diyoruz.

[Cem Gür]

Balançina :
balance / équilibre / denge kelimesinden

A- direk cundasından tek dilli bir makara ile donatılan bir ucu bumba ya bağlanan diğer çıması direk dibinde olan,
B- direk cundasından gelip bumba arka ucunda bulunan tek dilli bir makaradan geçen ve çıması yine bumbanın üzerindeki bir koç boynuzuna volta edilen donama verilen isimdir.
C- veya geçici donanımlar  (balon gönderi üst baskı, balançina ) oluşturmak amacı ile yapılan donamdır.

- Balançina, yelken toplu halde iken bumba  yüksekliğini ayarlamada, apaz ve geniş apaz yelken seyrinde ise  bumba arka ucunu hafifçe kaldırarak yelkene fazladan tor vermek ,

- Balon gönderini istenen yükseklikte tutmaya ve kontrol etmeye yarayan düzenektir.