Dün gece bir vesile ile formüle bakarken kafama dank etti! Bu oran birimsiz bir sayı! Yani aynı boyutta iki sayıyı birbirine bölüyorsunuz. Ne demek bu? Şu demek ki yelken alanı bölü deplasman ismi birazcık aldatıcı. Formül üzerinden anlatmaya çalıyayım:
Emperyal birim sistemi (pound, foot, vs.) Ile çalışan bir hesaplama sitesi var. Adresi:
http://www.nuomo.com/boatSadBruceCalculator.htmIşte bu sitede verilen formül aşağıdaki gibi:
SA/D = [Yelken Alanı] / [Ağırlık/ 64] üzeri 0.6666
Şimdi bu 64 ne 0.6666 ne? 0.6666 bariz şekilde 2/3 demek. Yani Ağırlığı önce 64'e bölüp sonra küp kökünü alıyor sonra da karesini. Ne alaka diye düşünürken yoksa 64 de o birim sisteminde suyun yoğunluğu mu diye aklıma geldi. Bingo!
64 lbs / ft-küp = 1000 kg / metreküp demek.
Yani şunu yapıyor: teknenin ağırlığını kullanarak taşırdığı suyun hacmini hesaplıyor. Sonra da bu hacmin küp kökünü alıyor tekrar karesini alıyor. Ve yüzey alanı cinsinden bir nicelik buluyor. Sonra da yelken alanını bu yüzey alanına bölüyor ve birimsiz sayıyı elde ediyor.
Toparlayalım, formülde bir kesir var ve payı bildiğimiz yelken alanı, peki paydadaki alan neyin alanı? Hiçbirşeyin! O sadece bir "ölçü", bir kıyaslama kriteri. Neyin ölçüsü? Teknenin suyun altında kalan yüzey alanının. Bu niye önemli ki? Çünkü su ile sürtünme kuvvetini bu belirliyor. Özellikle hafif havada, teknenin boyu ile ilgili ekstra komplikasyonlar işin içine karışmadan ne kadar hız yapabileceğimiz yelken üzerindeki itme kuvveti ile su altındaki sürtünme kuvvetinin eşitlenmesi ile belirlenen birşey. Yani SA/D oranı esasında ağırlık başına düşen yelken alanı değil, o ağırlıktan yola çıkılarak kabaca hesaplanan su altı alanı başına düşen yelken alanı. Zaten mantıklı olan da bu hız açısından. Yoksa kütlesi fazla olan teknenin sadece ivmesi düşük olur maksimum hızı etkilemez ki diye düşünesi geliyor insanın ama ağırlık dolaylı olarak su altına kalan alanı etkiliyor işte.
Bu oran elbette ki kaba bir ölçü. Salma tipi burada yer almıyor mesela. Aynı orana sahip omurga salmalı tekne torpil salma yanında yavaş kalır. Dediğim gibi bu formül bunu hesaba katmıyor, sadece kaba bir ölçü ama fikir edinmek açısından yararlı.
Son olarak metrik sistemde bir örnek vereyim, böylece kendi teknemizin oranını kolayca hesaplayabiliriz:
Ağırlık 8 ton olsun, yelken alanı 60 metrekare. 8 ton 8000 kg eder. Bunu 1000'e bölersek 8 metreküp su olur. Bunun karesi 64, bunun küp kökü 4 olur. Yelken alanınız olan 60 bölü 4 size 15'i verir. Şimdi şu tabloya bakarak nerede olduğunuzu kıyaslayabilirsiniz:
16 to 18 Heavy offshore cruisers
18 to 22 Medium cruisers
22 to 26 Inshore cruisers, racing boats
26 to 30+ Extreme racing boats
Benim için taşların yerine oturduğu bir düşünce şekli oldu, paylaşmak istedim.
"...parce que je suis heureux en mer et peut-être pour sauver mon ame..." - Bernard Moitessier
Gönderen
Konu: SA/D (Yelken Alanı / Deplasman) Oranı Hakkında