Yazacak öyle çok şey var ki.. Ama öncelikle bunları bilmemem benim ayıbım değil. Bize okutulan abuk tarih dersinin ayıbı bu.
Şİmdi yazılacak konuları kısaca özetleyelim. Ne yapıyorduk? Hesapta antik limanlara seyir yapacaktık. Konu nerelere geldi. Patara gibi hatta çok daha büyük ölçülerde alüviyon ile dolmuş meşhur bir antik liman daha var malım. Ephesus!
Öyle ki dönemin Roma imparatoru, denize kadar bir kanal açtırmak zorunda kalır. Burada da farklı bir görüşüm var efendim. Kanal açtırmamış. Mendirek yaptırmış. Onu da yazacağız. Ancak esas yazmak istediğim burasının kazılarını kim yapıyor ya da geçen yıla kadar kim yapıyormuş biliyormusunuz ? Avusturyalılar. Ne alaka değil mi ? hem de tam 150 yıldır neredeyse. Meşhur kütüphanenin heykelleri replika. Orjinali ise Avusturya müzesinde! Geçen yıl Avrupa ile gerilen ilişkiler nedeni ile Avusturyalıların kazı iznini iptal etmişiz. Avrupa ile kapışma hiç değilse bu işe yaramış bari. Türkçe hiç bir bilimsel çalışma bulamadım burası ile ilgili. Yabancısı da yok. Avusturyalılar resmen gizlemek için kazıyor burayı. Doğru dürüst de bir çalışma yaptıkları yok a da ayrıca tartışılır. BU konuya geleceğiz.
Peki ya İzmir Kemeraltı'nın aslında bir liman çarşısı olduğunu ve ana yolun aslında limanın kordonu olduğunu söylesem? İzmir 'i denizden alamayan Timur , karadan saldırıp şehri alınca hıncından şehrin antik tiyatrosunu söküp , bu taşlarla limanı doldurmuş desem?
Tarihin en önemli deniz savaşlarından birisinin yapıldığı adaya da gideceğim bu yaz. LADE adasına. Ama Tayo MAr ile gitmem imkansız. Yok denizden çekindiğimden ya da Tayo Mar 'a güvenmediğimden değil.
Perslere karşı anadoluda ayaklanan İyonlular karada değil denizde savaşmak isterler . Tüm şehirler savaş gemileri gönderir Lade adasına. Sakız adası 100 gemi gönderir mesela. Sisam yani Samos ise 60. Pers donanmasıına daha önce hile yolu ile yok ettiklerinden Finike limanında yeni bir Pers donanması oluşturulur. Bu donanmanın nerede ele geçirildiğini duyunca da eminim çok şaşıracaksınız. Bu Persler 'de biraz dalgacı ha. 50 Gemiyi de Patara'da Romalılara kaptırmışlardı. Hatırlayınız.
Şİmdi Bu Lade adası diğer Yunan adalarından farklı biraz. Ahtapotu ile filan meşhur değil pek. Çünkü ahtapot filan yok. Dahası deniz bile yok. "her denizde gider " lakaplı zavallı Tayo Mar! bu adada artık deniz yok! O yüzden sen gelemeyeceksin maalesef.
Aynen dediğim gibi efendim. Tek dolan Efes limanı değil yani. Bildiğiniz söke ovası o tarihlerde yok imiş. Denizmiş yani. Zavallı Lade adası da şimdi ovanın ortasında alakasız tuhaf bir tepecik olarak durmakta.
Bu arada Çetin 'in (Kent .. hani tanıyoruz ya.. arkadaşımdır kendisi belli olsun diye böyle yazdım yoksa Çetincim filan mı deseydim daha bir havam mı olurdu acaba.. hani şu denizci yazar var ya Çetin canım.. hah.. o benim arkadaşım işte ambiansı
) tarihini çok iyi bildiği , hani her yıl Osmanlı donanmasını kovduk diye üşenmeyip ahşap kayık yaktıkları Samoslular var ya ! Onlar var ya onlar..
Bunların ataları sıkıyı görünce uzamışlar savaştan. Pers donanmasını görünce kaçmışlar efendim. Onları gören Midilli donanması da uzamış. Sonuçta kala kala tek cesur donanma Sakız donanması kalmış 100 gemi ile . KAhramanca savaşmışlar tam da söke ovasının ortasında. Ne gerip geliyor şimdi. Ama Persler bir güzel tepelemişler zavallı Sakız donanmasını.
Hiç ondan bahsetmiyorlar ama. Varsa yoksa bir Osmanlı gemisini nasıl yakmışlar tarihte hepsi o. Neyse elimizde artık bunlara kapak yapacak bilgi var. Lade savaşı Niye kaçtınız len ? Sıkmadı mı paçanız? Niye sattınız komşu ada halkını bir deyiverin hele..
Hep savaş hep savaş.. Bırakalım biraz bunları. Hani yazmıştım ya bu adamların dokümanları olmalı, Mısır papürüsleri günümüze kadar ulaştı ama neden bunlardan hiç bir şey kalmadı? Hiç mi gelecek kuşaklar için kimse bir şey bırakmayı düşünmedi diye. 4000 bin yıl öncesinden bir müzik dinlemek istermiydiniz? Bekleyin geliyor efendim..
Gönderen