Şişşşt sen. Evet, evet sana diyorum.
Duymuşsundur mutlaka bir yerler de, " Herkes benzer düşüncedeyse, kimse fazla düşünmüyor demektir." demiş, Walter Lipmann. Belki özel hayatında, belki iş hayatında mutlaka karşılaşmışsındır. Bize, bizim söyleyeceklerimizden farklı bir şey söyleyemeyecek biriyle nereye kadar ilerleyebiliriz ve bu bize ne katar?
Sosyal aylaklığı, iş dünyasının dışından, günlük yaşantımıza benzer ilkeleri kullarak bize yansımalarını anlatacağım sana. Sana diyorum kusura bakma, ama, nasılsa yazıda anlattığım tanıma uyuyorsan zaten cevap vermeyeceksin. Onun için rahatım.
Neyse efendim,
Basit tanımı ; Sosyal aylaklık, bireylerin grup ile birlikte çalışırken, yalnız başına çalışırkenden daha az üretken olma eğilimi olarak ifade edilir. (Harkum ve Badura 1990:629)
Buna ek bir olgu getirilir, sosyal kaytarma ; Bireyin tek başına çalışmasının aksine, grup halinde çalışırken oluşmakta ve bireyin kendisini saklama çabası üzerine kuruludur.
Buna "Ringelmann etkisi" denir. ( Schermerhorn 2008 :172 1989 ;147)
En bilinen örneklemesi "halat çekme deneyi"dir.
Bu deneyde, kişiler halatı 63kg'lık kuvvetle çekerlerken, aynı kişilerden oluşan 3 kişilik bir gruba bölündüklerinde, ortalama kuvvet 53 kg'a, 8 kiişilik bir gruba bölündüklerinde, 31kg düşmüştür.
Aslından deneyden beklenen, en azından gruprakilerin, bireysel olarak çabalarının toplamına eşit olması gerektiği beklenmiş,
Oysa sonuç hayal kırıklığı olmuştur.
Bunun sebepleri, koordinasyon eksikliği ve bireysel çabaların azalması olarak görülebilir ancak, derinlerde ki sosyal aylaklık sebeplerin farklı olduğu ortaya çıkmıştır.
* İnsanlar grup içerisinde çalışırken, harcadıkları çabanın gözden kaybolup gideceğini düşünüyorlar
* Grup üyeleri, kendi çıktılarının tespit edilebilir olduğunu düşünebiliyorlar
* Kişiler, gruptaki diğer kişilerin kaytarma davranışı göstereceklerini düşündükleri için kendi çabalarını azaltarak eşitlik sağladıklarını düşünebilirler.
* Bir çok kişinin bir görev/konu üzerinde çalışması halinde, bazı kişiler kendilerinin ve yapacakları katkıların gerekli ve önemli olmadığını düşünebilirler
* Grup tek bir çıktı üretiyorsa bireyler daha az çaba gösterebilirler.
(Hitt 2009;383-384, Moorhead ve Griffin 2010 ; 235,Robbins ve Coulter 2009;255, Von Glinow 2010;238, Earley 1989; 565-566)
Bir çok nedeni bir araya getirdiğimizde sosyal aylaklık ve kaytarma, motivasyonun azalması ve grup içerisinde peformans kayıplarına ve verimlilikte azalmaya neden olmaktadır.
Doğrusunu söylemek gerekirse, Motivasyonun azalması ve grupta çok çaba gösteren bireylerin çaba göstermeyen bireylerle eşit şartlarda değerlendirilmesi başarılı bireylerin çalışma azimlerini gölgede bırakmaktadır.
Buraya kadar olan kısım, akademik ve iş dünyasında olanların, günlük hayatımızla temelde aynı olduğunu göstermek içindi.
Gelelim, yansımalarına;
Günlük hayatta kullanılan şekli ile Sosyal aylaklık, başkaların verdiği rahatlık ile kalabalıklar içerisinde kaybolmak yani araya kaynamaktır.
Aynen bireysel performans değerlendirilmediğinde ortaya çıktığı gibi. Bize kalabalıklar içinde görünmezlik verdiğini düşünürüz. Hani bir konserde herkesle beraber aslında bilmediğimiz bir şarkıyı sırf diğerlerinin arasında kaynamak için, söylüyor-muş gibi yapmak, yada hani aslında namaz bilmemesine rağmen, bir şekilde camiye gitmek zorunda kalanın göz ucuyla diğerlerini taklit ederek göze batmama ama yine de orada olma şeklidir.
Bizlere bahşedildiğini varsaydığın ve kimse görmedi, ben olmasam da olur, bir bakıp çıkacağım zaten diye düşündüğün bu yer var ya. Aslında öyle değil.
Sana kötü bir haberim var.
Aynen internet dünyasına adım attığında olduğu gibi, aslında arada kaynamıyorsun. "Online" olduğun anda, seni hepimiz görüyoruz.
Orada, saklanmıyorsun aslında, seni kimsenin farketmediğini düşünebilirsin ama orada olduğun, okuduğun hatta ve hatta bir yönlendirme sorusunda, "sana" yönelmiş, "senden" cevap beklenirken, hiç bir şey olmamış gibi çıkıp gittiğinde, insanların görmediğini zannediyorsun ya...
Yanılıyorsun.
Bir grup olarak, birşeyler başarmak için, bir ekip olarak hareket etmek için hepimiz buradayız. Senin "online" değil, fikren olmadığın, bakış açını yansıtmadığın, dahil olmadığın her bir konuda, senin adına bir başkası karar veriyor. Ve sırf sen, düşünsel olarak aramızda eksik olduğun için, verilen kararlar da eksik oluyor.
Sosyal aylaklığın olduğu yer bir şirket değilse evet uzun süreler yaşayabilir ve yüzlerce insan bir kaç kişi ile uzun süreler "iş" görmeye devam edebilir. Hatta birisinin gelip, birisinin gideceği göz önüne alındığında bu süreç devamlı bile olabilir. Lakin sırf sosyal aylaklık yapmak istediğin için, yeterli başarıya ulaşamamış bir ortamda olmaya herkesi mecbur bıraktığını da unutma.
Selamlar, sosyal aylak arkadaşım.
Gönderen