Deprem Mersin Kumkuyu Marina'da da hissedilmiş ben de dayanamadım son günlerde hepimizin daha çok karşısına çıkan bu lityum akülerle ilgili bir bilene / kullanana danıştım:
Yakın zaman önce tanıştığım çok iyi bir denizci dostum teknesinde servis akülerini tamamen LiFePO4 - Lityum Demir Fosfat (bundan böyle lityum) olarak değiştirdiğini söylemişti aşağıda onun tecrübe ve değerlendirmelerini olduğu gibi aşağıda iletiyorum. Elimden geldiğince yazım hatalarını ve mesajlaşma alışkanlıkları gereği türkçe karakter hatalarını düzeltmeye çalıştım ancak kalanlar için kendi adıma şimdiden anlayışınızı bekliyorum:
"Be nde daha önceleri marin derin sarj ve jel akuler kullandim, son olarak da mutlu derin sarj kullandım. Sıkıntım mutlu derin sarj ile 100A’lik aüu 12.7’den 12.0’nin altına inene kadar 20A cekebilmemdi, yeni buzdolabım 12V’nin altında çalışmayı kesen hassas birsey çünkü..
Lityum aküyü Çin malı hücrelerle İzmir’de birlestiren, batarya kontrol devresini de ayni sekilde kendileri yapan Orbus diye bir firmadan aldim. Mutlu’nun 100A derin sarj fiyati o tarihte $100 civariydi, Orbus ise 100A’lik LiFePO4 icin $400 istedi. Sarj voltajı 14.2-14.4 civarı. Normal voltajı ise 12.8 V diye geçiyor. Evde gayet bilimsel bir ortamda test ettim aldığım aküleri (ben elektrik muhendisiyim) ve 100A’lik akü 12V’nin altina düşene kadar birinden 96A, digerinden de 102A aldim. Tekrar doldurana kadar sarj ederken de 110 - 115A civarı bir akım gerekti. Kurşun asite nazaran lityum da voltaji takip ederek doluluk oranını goremiyorsun çünkü plato’dan bir anda ucurum gibi dusuyor voltaj (kursun asitte nerdeyse asagi dogru inen lineer bir cizgiyi takip eder) onun yerine amperajı sayan bir enstrumanla kayıt tutman lazim. Teknede lityum a uygun victron sarj cihazi kullaniyorum. Orbus’un sarj cihazi da var laboratuar ortaminda kullandim ve orbus muhendislerinden teknik destek alip onu da lityum sarj edecek voltaja getirdim ama kullanmamamin sebebi, icinde fan olmasi ve su gecirmez olmamasi (kamaramda basimin ustune ve davlumbazin altinda monte edili onun icin benim icin onemli bir ozellik) Bütün kışı akuleri test ederek gecirdim, iki akuyu de 20 defa kadar full sarj/desarj testinden gecirdim. Lityum aküler teknede alternatore bagli degil, sadece gunes paneline bagli. Bunun sebebi:
(1) Benim volvo penta md2002 dizel motorun ustunde orjinal paris rhone alternator’un regilasyon devresi cok hassas degil ve devire gore voltaj büyük degisiklikler gosteriyor, 33 yasinda mala lityum akuyu baglamak istemedim.
(2) lityum akü batarya kontrol devresi ya verebildigin kadar akim cekerek sarj ediyor ya da hic cekmiyor (kursun asit doldukca daha az akim ceker, bosken daha cok akim ceker). Bir defa test icin alternatore bagladim ve 50A cektigini gorunce 33 yillik alternatore cok asilmak istemedim.
(3) Lityum aku’nun kontrol unitesi 1C olarak tanimlanmis yani sarj ederken en fazla 100Ah ile sarj edip desarj ederken de en fazla 100Ah ile desarj edeceksin, benim 33 yillik volvo penta’nim marş dinamosu 100A’dan fazla ihtiyac duyuyor ve Lityum aku ile calistirmak istemedim (az zamanda cok akim verme isi kursun asitin en iyi yaptigi sey) ve bunun icin de lityum akuyu gunes panelinden beslenen servis devresine bagladim, kursun asit marin akuyu de alternatorden beslenen mars akusu olarak izole ettim. Günün sonunda icinden 20A cekebildigin piyasada en iyi servis agina ve garantiye sahip MUTLU 100A derin sarj aku $100 iken. İçinden 100A çekebildigim LiFePO4 aku $400 olunca amper saat basina dolar hesabi yaptiginda daha ucuza geliyor
Benim teknenin ortalama gunluk ihtiyaci 30A - 40A. Benim servis akusu lityum 200A ve motor akum kursun asit 100A. Bu servis aküsü kapasitesine ulasmak icin 1000A’lik kursun asit almam gerekiyordu, malum o da tekneyi batirir (hem mecazi hem gercek anlamda) Kapasiteyi bu kadar yuksek tutmam solo seyahatlerde risk azaltmak. Önerim benim teknem boyutunda bir teknede kullanilabilir 50-60A kapasiteye sahip bir akü olsa yeterli olur."
Denizci dostumun aşağıda sorduğum sorulara cevabı ise şöyle oldu:
Erman: "Bir de yeri gelmişken sorayım.. benim teknemde 100 amperlik alternatör var. 65 amper motor aküsü ve 105x3=315 amper servis aküleri var. Tamamı kurşun asit. Ben lityum pil alırsam alternatöre bağlamalı mıyım? ve "400-500 amper kurşun asit bir akü bankına karşılık olarak kaç amper lityum akü almalıyım?"
Cevap: Alternatorun cikisinda saglikli bir regulator voltaji aliyorsan baglayabilirsin, benimki tatmin edici degildi. 400-500’den sen herhalde 100, en iyi sartlarda 150Ah civari birsey cekebiliyorsundur. Tavsiyem bendeki gibi iki izole devre. Kursun asit motor calistirmaya ve Lityum servis için. Lityum akünün istedigi voltaj 14.2-14.4 arasi idi. Ben alternatoru bir alternator ustasina goturdum ve orda voltmetre ile farkli devirlerde olctum. 14.2 olmasi icin 1800 devir olmasi gerekiyordu. Yeni modellerde regulatorun ayarı oluyor, bende yoktu, korktum bağlamadim ama sendeki 100A belki daha iyi birseydir regulatoru vardir bu durumda kullanabilirsin ancak
lityum akülerin ve marş aküsü icin kursun asit kullanırsan kursun asitin şarj voltajlarının uyumlu olduğunu kontrol etmelisin"
Cevapları bu şekilde idi, umarım faydası olmuştur..
Gönderen