[Ersin Böke]

İstanbul Yelken kulübünde ders alırken hocalar tüm elektronikleri kapatıp, rüzgar yönünü, hızını, tkene hızını  anlamamızı beklerlerdi.

İyi hocalarmış. ama efendim şimdi bu modern teknelerde bimini ve serpinti körüğü olduğundan, direk tepesi görünmediğinden, bu aksamlar yüzünden de rüzgar hissedilmediğinden ne yönden ve ne şiddette estiği bilinemiyor doğal olarak..

Çoğunun üstünde bir de güneş panelleri  var zaten. Kıçta da matafora ve bot.. Kapatmak ta mümkün değil.. Mecbur bu rüzgar yönünü ve şiddetini gösteren zımbırtıları alacaksınız..  Bir çan koysanız yetiyor oysa.. Rüzgarın tekne üzerindeki hareketlerini takip emek için ise kurdeleler.. (Çelenoğlu reisim yazacak şimdi doğru rüzgar direk tepesinde okunur diye. doğrudur.. ama tekne üzerindeki kurdeleler de tekne üzerindeki hareketi göstermek bakımından önemli )  Dur ben başka bir konu başlığı açayım..

[Mehmet Atay]

Niye rüzgar yönü zımbırtısı alacak mışım?

Dün Aali ile sohbet ederken söyledim. Yeni bir tekne alırsam, içinde olacak tek elektronik fishfinder olacak; çünkü hem derinliği, hem su sıcaklığını hem de dip yapısını söylüyor.

Diğer elektroniklere gelince: chartplotter’a artık o kadar para vermem. Belli bir yerde sabit ve ergonomik değil. Ipad, hele hele Ipad Pro çok daha iyi iş görüyor. Su geçirmez bir kılıf ve şarj desteği yeterli.

Rüzgar yönünü ve hızını ben ne yapayım. Geziciyim ben, kriter teknedekilerin ve benim keyfini kaçırmayacak kadar rüzgar; ekranda ne yazarsa yazsın. Yön de keza öyle; rüzgara göre gitmiyorum ki, gittiğim yöne göre yelken açıyorum. Doluyor mu, yapraklanıyor mu bakıp bir şeyleri çekip koyveriyorum.

Ne diyorum ben yaa... Ersin mi oldum?

[Oğuzhan Oğuz]

Konuyu mecrasından çok çıkarmadan bir sorum olacak. Bu saygıdeğer kuşlar benim rüzgar gülümün sancak kuyruğunu gagalamak suretiyle yemişler. Yönü yine de doğru gösterir mi?

[Ahmet Çelenoğlu]

Ersin Reisi kırmayalım:

Rüzgar hızının tarifi, deniz seviyesinden 10 metre yukarıda ölçülen hızdır. Hızını doğru ölçebilmek için 10 metre yukarıda olmanız gerekir ki buna da en uygun yer direk tepesidir.

Yöne gelince, yelkenler yönü etkiler. Orsa seyrinde önce genovanın trim edilmesi sonra ana yelkenin trim edilmesi bundandır. Genova doğru trim edildikten sonra rüzgar yönü etkileneceğinden ana yelken sonra trim edilir ve genellikle genovaya göre çok daha dar açıda trim edilmesi gerekir. Aslında ana yelken burada götürücü olmaktan çok dengeleyici rol oynar. Havuzluk kıçta ise sizin yüzünüzde hissedeceğiniz rüzgar neredeyse tekne başından gelir.  Genova trimi sonrası ana yelken trimi ve en son mizana trimi yapılır, aslında genovanın ve ana yelkenin saptırdığı rüzgar açısı mizana yelkeninin çalışmasına pek de olanak tanımaz, bu nedenle keç arma bir teknede iş yapmayacağı için orsa seyirde mizanadaki yelken indirilir. Benim değişik rüzgarlardaki denemelerimde iyi rüzgar varsa genova ve mizana ile seyir, ana yelken açıkken ki seyre göre daha hızlı olabiliyordu. Rüzgar çoksa, genovayı indirip sadece ana yelken ile seyretmek de işe yarıyordu. Keç arma bir teknede ana direk başa daha yakın olduğundan sloop armaya göre daha dengeli çalışabiliyor.

Pupada da durumun çok farklı olduğunu sanmıyorum. Bodrum ahşap yat yarışlarında Güllük'te kıçımızda bulunan ama yelkenli tekne olduğunu ancak  anlayabildiğimiz kadar uzakta bir tekne rüzgarımızı kesiyordu. Batı doğu yönünde seyrederken, biraz kuzeye çıkıp kıçımızdaki teknenin pisinden kurtulduğumuzda tekne hızmız farkedilir şekilde artmıştı.

Eskiden çarmıhlara teyp bandı bağlardık. Zaman kaset devri, bilgisayar falan hak getire, bir tarafta Orhan Gencebay öbür tarafta Ajda Pekkan'ın 15 cm'lik bandı olurdu. Bu bantlar rüzgar baştan geldikçe nereden gelirse gelsin hep aynı açıda dalgalanırdı.

Eğer yeni bir tekne kullanıyorsanız ve bimini direk tepesini görmenizi engelliyorsa elektronik kullanacaksınız ki ben bunu pek önermem, çünkü gösterge üzerindeki yazılı değerlerle gösterge okunun yönü tam çakışmıyor. Doğrusu derece değerini okuyup rüzgarın nereden geldiğini kestirip trimi ona göre yapmaktır. Basit bir rüzgar göstergesi ise direk tepesinde (orasını burasını kuşlar yememişse veya üstüne tünememişse) gerçekten rüzgar yönünü gösterir. Biminin üstünde gözlem yapılacak bir yerde bir açıklık bırakıp kafanızı kaldırıp bakmak en doğrusudur. 

İşin şakası bir yana kuşlar rüzgar güllerinin belalılarıdır. Ben başından kuyruk ucuna misina gererek kuş konmasını engellemiştim.  Göstergenin arkasında aynı uçaklarda olduğu gibi sağ sol yatay birer kanat bir de üstte kuyruk gibi tek bir kanat vardır. Yatay kanatlardan biri karganın ağız tadına uygun gelmişse yön mutlaka etkilenecektir, hele kanat tam kopmamışsa ve bir ucu aşağı veya yukarı dönmüşse etki daha da artacaktır ama saonuçta göz ile bakıyoruz, bu etkilenme kesinlikle trimlerimizi etkileyecek boyutta olmaz. Rüzgar yönüne göre yelkenimizi 15-20 derece daha dar açıyla konumlandırıp, ince trimi genova orsa yakasının 30 cm içindeki tüylerle, ana yelkende ise güngörmezdeki tüylerle yapmamız en doğrusudur. Aslında rüzgar yönüne hiç bakmadan genova ve ana yelken tüyleri ile çok güzel trim yapılır.

[Ersin Böke]