[Burak Doneray]

Osmanlı İmparatorluğu, Almanya'nın Rusya'ya savaş ilan ettiği 1 Ağustos 1914'ün hemen ertesi günü, Almanya ile bir ittifak antlaşması imzalamıştır. Bu antlaşma, imparatorluğun kesin olarak Almanya'nın ana gücünü oluşturduğu İttifak Devletleri safında fiilen savaşa gireceği anlamına gelmektedir. Enver Paşa, fiilen savaşa girmeyi, seferberliğin tamamlanmamış olması ve Çanakkale Boğazı savunmasının tamamlanmaması gibi gerekçelerle ertelemeye çalışmıştır. Ancak Almanya, bir an önce savaşa fiilen girilmesi için baskılarını sürdürmüştür. Bu baskılar, Akdeniz'de Britanya donanması önünden çekilen Goeben ve Breslau savaş gemilerinin İstanbul'a gelmesiyle bir oldubittiye getirilmişti. Daha sonra Osmanlı Donanması'na bağlı bir grup gemiyle Karadeniz'e açılan bu gemiler 27 Ekim 1914 tarihinde Rus limanlarını bombalayınca Rusya, Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan etmiştir.

Birleşik Krallık Savaş Konseyi sekreteri Albay Hankey Winston Churchill'in de desteğiyle, 1914 yılı Eylül ayında Çanakkale Boğazı'nın donanmayla geçilerek İstanbul'un işgalini öngören bir planı savaş konseyine sunmuştur. Plan, çeşitli evrelerden geçerek uygulamaya kondu ve Birleşik Krallık ve Fransa gemilerinden oluşan bir donanmanın Boğaz'a geniş çaplı saldırıları 1915 Şubat ayında başlatıldı. Özellikle 19 Şubat 1915 ve 25 Şubat 1915 bombardımanları sonucu Müstahkem Mevki Komutanı Cevat Çobanlı giriş tabyalarının geri hatta çekilmesi emrini uygulatmıştır. En güçlü saldırı ise 18 Mart 1915 günü uygulamaya konuldu. Ancak Birleşik Donanma ağır kayıplara uğradı ve deniz harekâtından vazgeçmek zorunda kalındı.

Deniz harekâtıyla İstanbul'a ulaşılamayacağı anlaşılınca bir kara harekâtıyla Çanakkale Boğazı'ndaki Osmanlı sahil topçu bataryalarını ele geçirmek planı gündeme getirilmiştir. Bu plan çerçevesinde hazırlanan Britanya ve Fransa kuvvetleri 25 Nisan 1915 şafağında Gelibolu Yarımadası'nın güneyinde beş noktada karaya çıkarılmıştır. Britanya ve Fransa çıkarma kuvvetleri her ne kadar Seddülbahir ve Arıburnu sahillerinde köprübaşları oluşturmayı başardılarsa da Osmanlı kuvvetlerinin inatçı savunmaları ve zaman zaman giriştikleri karşı taarruzlar sonucunda Gelibolu Yarımadası'nı işgalde başarılı olamadılar. Bunun üzerine sahildeki kuvvetler takviye edilmek için Arıburnu'nun kuzeyinde Suvla Koyu'na 6 Ağustos 1915 tarihinde yeni kuvvetlerle bir üçüncü çıkarma yapılmıştır. Ancak 9 Ağustos'ta Kurmay Albay Mustafa Kemal'in Birinci Anafartalar Muharebesi olarak bilinen karşı taarruzunda İngiliz Komutanlığı ihtiyat tümenini ateş hattına sürerek sahilde tutunmayı ancak başarabilmiştir. Mustafa Kemal ertesi gün Kocaçimentepe-Conk Bayırı hattında yeni bir karşı taarruz gerçekleştirmişti, bu hattaki Anzak birliklerini de geri atmıştır. Britanya ve Anzak kuvvetlerinin İkinci Anafartalar Muharebesi olarak bilinen genel taarruzları ise Osmanlı savunmasını aşamamıştır. Tüm bu gelişmelerin sonrasında İngiliz, Anzak ve Fransız kuvvetleri Gelibolu Yarımadasını 1915 yılı Aralık ayı içinde tahliye etmiştir.

https://tr.wikipedia.org/wiki/Çanakkale_Savaşı_deniz_harekâtları

[Burak Doneray]

Kraliyet Donanması zırhlısı HMS Irresistible'ın batışı (18 Mart 1915)

[Eyüp Oğan]

Boğazı her geçişimde tüylerim diken diken olur..

Çok duygulanırım.. Şehitlerimize bir elham okurum..

Annemin 2 amcası ve 1 dayısı orada şehit olmuş.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Tüm şehitlerimize minnet ve şükranla. Ben de Eyüp Abi gibi her seferinde duygulanır, çoğu zaman da dua ederken ağlarım.

[Hulusi Gülen]

Gelibolu, Burhanlı Köyü doğduğum yer; Çanakkale Savaşlarının en yoğun yapıldığı Arı Burnu'na 25Km. mesafededir. Savaş zamanı, 1. Hava Bölüğünün konuşlandığı, yamacına mağara tipi uçak hangarlarının kazıldığı ve alel acele düzleştirilerek oluşturulan Karakova Hava meydanının da dibindedir. Navionics'de Karakova Fenerinin de bulunduğu işaretli alanda şu an Gelibolu Tersanesi ve  1915 Çanakkale Köprüsünün Şantiyesi yer almaktadır. Resim ekledim.

Çocukluğum Ninem ve Dedemin muharebe hatıralarını dinlemekle geçti. Muharebelerin en yoğun geçtiği, mermilerin havada çarpıştığı Arı Burnunda, Suvla Koyu arkasında bir Tuz Gölü vardır; Köylülerimiz kağnılarla gidip tuz ihtiyacını buradan sağlarlarmış. Savaş sonrası Tuz yüklerken de küreğe boş/dolu mermi kovanları karışırmış. Ne cesaretledir ki Dolu mühimmatın çekirdeğini çıkartıp, içindeki tel gibi barutu ayırır, dolma tüfeklerinde kullanırlarmış bizim Dedeler. Soğuk kış günleri peçka yanarken Dedem üzerine birkaç barut filizi atar, çatapat yaparak beni eğlendirir; bir taraftan da hatıralarını anlatırdı.

Köyümüz, Savaş mahalline yakın ve ikmal yolu üzeri olduğundan bütün dehşetini yaşamış bir köy. Hatta Ninem köyün üzerinde İngiliz Pırpırı ile bir Türk Pırpırının savaştığını, İng. uçağın düştüğünü anlatırdı ama ben bunu tarih yazılarından teyit edemedim maalesef.  Düşman, 1.Hava Bölüğümüzün yerini bildiğinden Saroz'dan Karakova Hava Meydanına doğru aşırtma atışlar yaparmış; bizim köyümüz de ikisinin arasında kalması hasebiyle çok etkilenirmiş.

Çanakkale muharebesine hazırlanan Düşman kuvvetler de Limnos adasının Mondros körfezini ikmal merkezi yapmışlar. 2017 yılı Kuzey Ege seyrimde özellikle Mondros körfezine girmiş ve çok değişik duygular yaşamıştım. Bu ingiliz, hadi Fransa ve Kanada'yı peşine takabilmiş ama nasıl olmuş da taa Dünyanın öbür köşesinden Hindli, Avusturalyalı, Yeni Zelendalıyı motive dip, getirip Çanakkale'de savaştırabilmiş? Cevabı, "Bir suda iki balık kavga ediyorsa, oradan beş dakika önce uzun bacaklı bir İngiliz geçmiştir." Kızıldereli sözünde saklı herhalde. Esas yandığım nedir biliyor musunuz;  zamanın o yokluklarında böyle muhteşem bir mücadele verilip, boğaz dışında İngiliz durdurulabilmişken; sadece üç yıl sonra Mondros körfezinde İngiliz Agemennon Zırhlısında mütareke imzalanıp, tüm Ülke İngiliz'e nasıl teslim edilebilmiş; İngiliz gemileri elini kolunu sallayarak köyümün önünden geçip, Dolmabahçe önlerine demirleyebilmiş. Mondros Mütarekesinden dört yıl sonra Lozan Anlaşması ile İngilizler defolup gitmişler; ama o bildiğimiz İngiliz, gerçek manada gitmiş midir; ben çok emin değilim. 
Allah Şehitlerimizin ruhunu şâd eylesin; mekanları Cennet olsun. Bizlere ve Çocuklarımıza da bu Vatanın kıymetini daima bilmeyi nasip eylesin. Allah Gazi ve Şehitlerimizden razı olsun.