[Enes Save]

İyi akşamlar,

Ülkemizde özellikle 6 metreye kadar olan ahşap teknelerin yapımında birleştirici malzeme olarak vida/civata yerine daha çok çivi kullanıldığını gördüm. Bunun nedenini merak etmekle birlikte çivi, vida ve civatanın görece artı ve eksileri nelerdir dersek sanırım yanıtlayanlar daha çok bilgi aktarmış olurlar.

Şimdiden teşekkür ederim.

[Cem Gür]

İyi akşamlar,

Geleneksel yığma ahşap teknelerde hemen her boyda :
Omurga bileşenlerinde (Omurgaya bağlanan baş ve kıç akrepler, bodoslamayı birleştiren parçalar) boy olarak satılan, istenen uzunlukta kesilip kullanılan tij dediğimiz cıvata ve somun kullanılır. Ayrıca eğrilerin döşekleri ve dirsekleri de ya aynı yöntemle ya da sağlam vida ile bağlanır. Güvertede babalar ana gövdede bulunan eğrilere somun cıvata daha da iyisi kamyoncu vidası bağlanır.
Motor yatakları da yine boy olarak kesilip kullanılan tij ve somunla ana gövdeye bağlanır.

Borda kaplamaları genel olarak galvanizli çivi ile çakılır. Üstün kaliteli pahalı teknelerde bronz / daha da mükemmeli silikon bronz vida kullanılır. Hava ile teması kesilen bağlantılarda paslanmaz kullanılmaz.

Güverte üzeri montajlarda hafif yükler için vida, ağır işlerde kullanılacak aksesuar için yine cıvata somun kullanılır.

Genelleme yapacak olursak güverte üzeri aksesuar ve parçaları, direk üzeri montajlar, puntel ayakları kaliteli işlerde oturaklar, dolaplarda  vs paslanmaz vida kullanılır. İş tekneleri galvanizli çivi veya sac vida  kullanıyor.

Galvanizli çivilere burun bükülse de ömürleri oldukça uzundur. Ancak her 5 yılda bir yoklamakta fayda var. Tabii karinada tutyayı eksik etmeden .

Teknenin ana iskeleti birleşimlerinde tutkal + cıvata ve somun (paslanmaz değil) kullanılması önerilir.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Galvanizli çivilere burun bükülse de ömürleri oldukça uzundur. Ancak her 5 yılda bir yoklamakta fayda var. Tabii karinada tutyayı eksik etmeden .

Bu çiviler kestanede iyi görev yapıyor. Yeni yapılmış kestane sargı  bir teknede 10 yıl kadar yoklamaya gerek olmayabiliyor. Çoğu zaman çiviler kafasından kesiliyor. Yoklama yapılmayan teknelerde tahta atması da bu yüzden oluyor. Çoğu zaman sargı değişiminde iyi su çekmiş bir kayıktan çiviyi sökmek çok zor oluyordu. Ama ömürleri hiç de az değil, sanıldığından çok daha dayanıklı ve uzun.

[Mustafa Ertör]

Cemre'nin büyük tamirinde 25 kg.6 cm.lik köşeli çiviler kullandık.Kabuk sargılarının değişimi ve diğerlerinin çivi yoklamasında .Çok sağlam oldu tekne gövdesi. Galvanizli çivilerin bir kısmı başlarını koparmıştı.Ama önemli bir kısmı sağlamdı.Cemrenin yaşı osırada 35 ti.Bir kayık ustası önermişti bakır çivi kullanmamı.Sebebi açıklaması ise şöyleydi.Bakır çiviler nemden tahta içinde oksitlenince tahtayı asla bırakmazmış.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Mustafa Abi , 1983 yılında yaptırdığımız alamotra kayığımız Korkmaz Reis, 2004 yılına kadar ağır bakım görmeden ve hiç kurt vurmadan çalıştı. Sargısına hiç dokunmadık. Bu süre zarfında  çivi yoklaması yapmaya gerek duyulmadı, kayığın açmasına hiç müsade edilmedi, boya kalınlaşmasından dolayı sadece iki kere yakıldı, neredeyse hiç kalafatı kusmadı.Sadece çalışırken hasar gören yerleri tamir edildi. Yenisini alıp yerine koymak daha kolay olduğu için tamiratına girişilmedi. Oysa yoklanıp , ağır bakım yapılsaydı bir yirmi yıl daha giderdi.

[Mustafa Ertör]

Galvaniz çiviler de salma yapmıyor.Çakılırken baş kısımlarındaki galvaniz çekiç darbesiyle dökülüyor ve çıplak demir ortaya çıkıyor. Bu sebeple özel bir mıh yardımıyla çivi kafaları tahtanın içine gömülüyor.Gömülemiyenler çabucak başları paslanıyor ve kesiliyor.Ama dediğim gibi ustanın tavsiyesiyle bakır çivi kullandık.Cemre nin yeni sahibi çok uzun yıllar sorunsuz kullanacak.Bizim köydeki bütün kayıklar galvanizli çivi ile çakılır..Bakır çiviyi bilen yok ki kullansın.Ve kayıklar sabah akşam ağ döker toplarlar.Hepsi de taş gibi.

[Ahmet Kabaalioğlu]

Galvaniz çiviler de salma yapmıyor.Çakılırken baş kısımlarındaki galvaniz çekiç darbesiyle dökülüyor ve çıplak demir ortaya çıkıyor. Bu sebeple özel bir mıh yardımıyla çivi kafaları tahtanın içine gömülüyor.Gömülemiyenler çabucak başları paslanıyor ve kesiliyor.Ama dediğim gibi ustanın tavsiyesiyle bakır çivi kullandık.Cemre nin yeni sahibi çok uzun yıllar sorunsuz kullanacak.Bizim köydeki bütün kayıklar galvanizli çivi ile çakılır..Bakır çiviyi bilen yok ki kullansın.Ve kayıklar sabah akşam ağ döker toplarlar.Hepsi de taş gibi.

Bizim oralarda o zamanlar bakır çivi bulma şansımız yoktu zaten. Çivi başlarını zımba ile gömmeyi iyi hatırlattın abi. Bu zımba işini acayip hızlı yapan ustalar vardı. Çıkan ses neredeyse hep aynı tınıda olurdu, kalafatçılarda da öyleydi.
Kalafatta ritim şöyle;
Tık, Tık ,Tık, Tıktık, Tıkıtık, Tıkıtık şekilnde devam ederdi. Hep aynı ses ilk üç tek tıkta pamuk armuza tutturulur, sonrakilerde çift tıklayarak gömülürdü.

Kalaylı çividen nerelere gittik ya.
Selam olsun.