[Recep Ertürk]

Genel olarak öğrendiğimiz bir bilgi var.. "Dalga yüksekliği tekne boyunun yarısı kadar olursa ve dalga teknede patlayıp kırılırsa tumba olmak kaçınılmazdır" gibi..  Özellikle sosyal medyada çeşitli kaza görüntülerinin altındakileri okurken bildiklerimden de emin olmamaya başladım.. Daha öteye dalga yüksekliği tanımları bile neredeyse kişiden kişiye değişecek..

Kafama takılan şu, birçok bilgi eski zamandan beri anlatılagelen bilgi, ama arada tekne inşa teknikleri, malzemeleri değişti. O zaman bu bilgi de sorgulanmaya açık hale gelmez mi?


İkincisi farklı denizlerde dalgaların da farklı ritmleri var. Marmara'nın dalgası ile okyanusun dalgası aynı ritmde değil.. Bir diğeri dalgalı havada koylar, kuytular, rüzgara açık alanlar, burunlar, sığlıklar, kaya serpintisi vd noktalar dalganın olağan ritmini de değiştiriyor.

Aynı rüzgarı almasına rağmen bir adanın, yarımadanın rüzgar altında aynı dalga yüksekliği yok.. Ama özellikle sığlıklara yakın yerlerde çok daha fazla dalgaya bağlı devrilemeler oluyor (gibi geliyor bana). Bu yanlış mı? Doğruysa neden?

Kayığım küçük olduğundan 4 havadan bile sakınıyorum. Ama bazen öyle oluyorki, sağanaklar, kara şekillerinden doğan koridorlar veya açık denizden ulaşan dalgalar daha düşük havada bile zorluklar yaşatabiliyor.

Bizim denizleri göz önüne alarak seyir için aklımızda olması gereken ön bilgiler nelerdir? Hava sertlediğinde yelkenli teknede camadan vurmak, cenovayı küçültmek belki kamara kapağını kapatmak dışında seyir anında yapabileceklerimiz ve dikkat etmemiz gereken hareketler, durumlar nelerdir.

Bu tür bir durumda içten takma, dıştan takma motor olmasının katkısı ve handikapı nedir?

[Ahmet Çelenoğlu]

Sığ sularda dalgaya bağlı devrilme olması doğaldır. Birincisi dalga sığ suda kırılacaktır ve kırılan dalga devrilmede asıl sebeptir. Aşırı sığlıkta ise salmanın oturması ve dalganın etkisi ,ile batma veya devrilme ortaya çıkabilir.

Eski teknelerin doğrulabilme açıları 180 dereceye yakındı, yeni teknelerde ise bu açı daha azdır yani devrilme riski artmıştır. Bunu sebebi kırılan büyük bir dalgaya rastgelme olasılığının düşük olması olabilir. Bu tür dalgalar zaten bizim denizlerimizde nerede ise hiç görülmez.

Tekne boyuna göre kıyıdan fazla uzaklaşmamak en doğrusudur. seyre çıkmadan hava durumu için rapor almalı ve kendi tahmininizi de yapmalısınız. Bir takım ham verileri indirip kendi tahmininiz yerine bu verilere ve bir çok diğerine sahip  meteoroloji sitelerinin çalışanlarının veya yazılımlarının yaptığı tahminler daha doğru olacaktır.  Yine de barometre ve termometre ile bulunduğunuz mevkide neler olacağını çok daha kolay tahmin edebilirsiniz. Gökyüzündeki bulutları incelemek, rüzgarı yüzünüzde hissetmek, dalga büyüklüğüne bakmak yöresel hava hakkıında çok şey söyler.

Kıyıdan fazla uzaklaşmazsanız her zaman hava çıkınca sığınacak yer bulmanız kolaylaşır. Sonuçta genelde kıyı seyri yapıyoruz. Esecekse çıkma, dışarıda isen sığınmanın yolunu ara.

Tekne seyre her zaman hazır olmalıdır. Motor, sintine pompaları her zaman çalışır halde olmaldır. Sert havada ve gece tekneye emniyet kemeri ile bağlanmalısınız. Emniyet kemeri bağlantısı gergin iken vücudunuzun yarıdan fazlasının tekne dışına çıkmasına müsaade etmemelidir. Emniyet kemerleri suya düştüğünüzde tekne ile sürüklenmeniz için değil denize düşmemeniz içindir.  Yarış kuralları bu kemerlerin tüm bağlantıları dahil 2 ton taşımasını öngörüyor. Teknede en önemli kural üç noktadan tekneye tutunmanızı ve tek elle çalışmanızı öngörür. Doğru bağlanmış bir emniyet kemeri üçüncü noktanızdır böylece iki elle çalışabilirsiniz, yine de mecbur kalmadıkça güverteye ve özellikle baş üstüne bağlı olsanız bile çıkmamak en doğrusudur

[Burak Doneray]

Motorun içten yada dıştan takma olmasının katkısı yada handikapı nedir demişsiniz ?

Kıçtan takma 4hp ve 5hp motorları 6,5 ve 7,88 metre yelkenlilerde kullanmış biri olarak Benim soyleyebileceğim özellikle solugan dediğimiz dalgalarda motorun pervanesinin suyun dışına çıkması en büyük sorun zaten dalgayı kafadan aldığınızda 4-5 knot olan hızınız 1-2 knotlara düşüyor bu sırada pervanede  su üstüne çıktığından ikinci dalgayı karşılayana kadar tekneyi hızlandıramıyorsunuz buda çok konforsuz ve tehlikeli bir durum arzediyor . Aynı dalgaları kıçtan aldığınızdada durum değişmiyor sörfle hızlanan tekne sörften inişte mutlaka aykırılıyor ve pervane yine suyun dışında kalıyor Kıçtan takma motorunuz varsa bakmanız gereken en önemli şey dalga boyu ve yönü İçten takma motorlarda bu sorun yok .Rotanız yelken yapmaya müsait değilse bu hava şartlarında tramolalarla rotanıza ulaşmaya çalışmak saatler alıyor ve geceye kalıyorsunuz Küçük tekneler kıyı seyride olsa geçişlerde kıçtan takma motor taşıyorlarsa bu sorunları yaşıyor malesef.

[Recep Ertürk]

Yararlı bilgiler için çok teşekkür ederim...

Çok az ve sınırlı süre de olsa başıma geldi. Hatta gaz düşük olduğunda gitmemeye başlamıştı kayık. 

[Enes Save]

Burak reisin doğru saptamalarına ek olarak :
  Benim dıştan takma motorum dalgalı havalarda dalgaları pupa, pruva ve onların omuzluklarından alırken pervane dışarı çıktığında, yani motor soğutma suyunu çekemediğinde bir saat civarı bir zaman diliminde motor kendini bırakır. Bunu bildiğimden gerekirse motorun soğuması için boşta çalışır durumda 10-15 dakika kadar dalgaları yandan alacak şekilde sürüklenir, sonrasında yoluma devam ederim veya motoru stop edip demir atıp, demir atamayacak kadar derindeysem uyduruk fırtına paraşütünü baştan veya kıç omuzluktan salıp motorun soğuması için  en az bir saat beklerim.

[Enes Save]

4-5 metrelik fiber bir teknem varsa ve alabora durumunda onu su üstünde tutacak hava bölmesi yoksa kendim  uygun bir hava bölmesi yapıp / yaptırıp tekneye takarım. Deniz dalgasız olmaz. Durgun havada bile bir nedenle bir yerden dalga çıkıp gelebilir veya içindekiler yanlış oturma nedeniyle kendileri alabora edebilirler.

[Ersin Böke]

Hep derim.. yine diyeyim.. Hani bir deniz kazası geçirsem  bir botta olsam yanımda Enes olsun isterim.. Tecrübeye bak..