Aşağı git Skip to main content

Gönderen Konu: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)

  • *
  • İleti: 929
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#30: 22 Kasım 2019, 13:31:16
Katkılar ve yorumlar için çok teşekkür ediyorum. Bülent ve Burak Reislerin tespitleri çok doğru...

Mesela incelemek istediğiniz bir olgu var. Diyelim ki tekne hızı... Buna neler etki ediyor diye anlamaya çalışıyorsunuz. Detaylı baktığınızda dünya kadar parametre var ama bunların TEKER TEKER ne kadar etki ettiğini anlamak için hepsini teker teker ele almak lazım. Bunu yaparken de DİĞER bütün parametreler SABİT tutarak yapmak lazım.

Fikri-Zikri diyaloğunun bahsi geçen kısmında rüzgar hızı sabit, yelken donanımı sabit, deniz, dalga, akıntı herşey aynı SADECE rüzgar açısı değiştiğinde tekne hızına etkisi inceleniyor. Burada aklımda olan şey balon kullanmayan, standart ana yelken - genoa seyri yapan bir tek gövdeli yelkenlinin polar diyagramında gözlemlenen karakteristiği açıklamaktı. Yani pupa seyrinde hızın düşmesi olgusunu...
  • IP logged
"...parce que je suis heureux en mer et peut-être pour sauver mon ame..." - Bernard Moitessier

  • *
  • İleti: 1547
    • Classicboats Turkiye
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#31: 22 Kasım 2019, 15:13:49
Beni daha çok ilgilendirdiği için 7- Kotra Arma bölümünü okudum. Dipnotlarda (eböke)nin de yaptığı yorumlara genel olarak katılıyorum. Arwel Gentry'nin kotra arma üzerine fazla deneyimi olmadığını söylüyor.

Tek ön yelkenden (buna flok öncesi cıvadra kare yelkeni de dahil) trinket- flok  (cutter) donanıma geçmenin temel amacı ilk bakışta yelken alanını ve tekne hızını arttırmak gibi görünse de, tedavüle girdiği sert, değişken rüzgar rejimli coğrafi bölgelerde, baston ucundan uçurulan ve nispeten eteği bumba hizasından yüksekte konumlanan flok yelkenin kontrol güçlüğünü sıfırlamak, yerine karula köşesi tekne baş bodoslamasında ve eteği güverteye çok yakın olup floka göre çok daha alçak irtifada çalışan emniyetli bir ön yelken seçimidir trinket.

Öte yandan doğduğu ve kullanıldığı coğrafi bölgelerde trinket yelkeni "teknenin katırıdır, katır gibi güçlü bir şekilde tekneyi çeker" deyimi çok bilinen ve çokça söylenen bir saptamadır.
Gentry de makalesinde zaten " Trinketin esasen yaptığı, aralıktaki havayı hafifçe yeniden yönlendirmesi ve ana yelkenin rüzgâr altından akan havanın bir kısmını flokun rüzgâr üstü tarafına aktarmasıdır. Ana yelkenin rüzgâr altı tarafının ön bölgesindeki akış çizgisi ana yelkenden uzaklaşırken, flokun rüzgâr üstü tarafındaki akış çizgisi de flokun yüzeyine yaklaşmaktadır."olarak saptıyor. 
 
Üç parçalı seyir rejiminde trinket yelkeni ana yelken ve flok arasındaki koridorda diğer ikisine göre farklı bir açı ile trimlendirilir. Gentry de buna vurgu yapıyor.

Öte yandan trinket yelkenine bir sıra camadan da donatılır ve  "proleter" ağır işçi bu yelken küçültme sıralamasında en sona kalıp hâlâ tekneyi yürüten yelkendir.   
  • IP logged
« Son Düzenleme: 23 Kasım 2019, 19:39:57 Gönderen: Hasan Toparlak »
“İçinde ütopya olmayan bir dünya haritasına bakmaya bile değmez… İlerleme dediğin, ütopyaların gerçekleşmesidir” diyordu Oscar Wilde.

  • *
  • İleti: 1234
  • Selamlar
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#32: 22 Kasım 2019, 16:52:56
Hem Doğan Hocamıza, hemde katkıda bulunan diğer ağabey ve kardeşlerimize çok teşekkür ediyorum.


Tapatalk kullanarak iPhone aracılığıyla gönderildi
  • IP logged

  • *
  • İleti: 5768
    • Son Denk Kayıkçısı
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#33: 22 Kasım 2019, 18:20:20
Çok teşekkürler hepinize.
  • IP logged
S/Y Bidarka / Fatih / İstanbul


"Son Denk Kayıkçısının Hatırasına"


https://sondenkkayikcisi.blogspot.com/

  • *
  • İleti: 1457
    • AÇIK DENİZ AKADEMİ
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#34: 22 Kasım 2019, 22:47:02
Zikri için bir küçük not da benden;

"kanat profilinin (yelkenin) taşıma (lift) kuvveti yaratabilmesi için rüzgara yönlendirdiğimiz, çek-bırak yaparak yakaladığımız kritik bir açı vardı ya, onun adı "HÜCUM AÇISI (Angle of attack)" dır."


Doğan hocam,
Bu bölümün de efsanesi "Dünyanın yuvarlaklığının kuantum alan teorisi ile eş zamanlı olarak tartışılabildiği bir çağda yaşıyoruz.[/i]" tespiti olmuş! :D :D
  • IP logged
><(((º>

  • *
  • İleti: 929
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#35: 24 Kasım 2019, 17:36:24
Zikri: Geçen gün yine güzel bir gezi yaptım tekne ile… Yelkenlerimi açtım, yine en başta söylediğin çek-sal prensibini uyguladım. Ama aklımda hep konuştuklarımız vardı. Eğer kızmassan birşey söyleyeceğim.

Fikri: Dur tahmin edeyim, bu teorinin çerçevesini az çok anlamak pek de işime yaramadı diyeceksin.

Zikri: Evet, yani yelkeni optimum performansta kullanmama katkıda bulunur zannediyordum… ki pırpırlayana kadar sal, pırpırlama duruncaya kadar çek… başka da birşey yapmıyorum baktığında… Tamam, taşıma ve sürükleme kuvveti, kritik açı, bağıl hız filan anladım, mantığıma da yattı ama başta söylediğin işin %15’i açısından ne söyledi bana bunlar? Nümerik analiz yapan bir bilgisayar mı bulundurmam gerekiyor teknenin havuzluğunda…

Fikri: Hayır… Çok daha pratik ve çok daha etkin birşey icat etmiş insanlar çünkü bu iş için…

Zikri: Nedir o?

Fikri: Birkaç çift tüy…

Zikri: Tüy mü?

Fikri: Evet… iplik, şerit, hafif, rüzgarada uçuşabilen bir şey sana çözmen gereken bütün denklemleri çözer…

Zikri: Nasıl oluyor bu?

Fikri: Yelken, en yüksek taşıma kuvvetini iki tarafından da hava düzgün bir şekilde akarken yaratabilir. O yüzden yelkenin yüzüne çift taraflı tüyler takılıyor. Bu tüyler sayesinde daha pırpırlama başlamadan anlayabilirsin en uygun ayarda olup olmadığını. Bir tür erken uyarı sistemi, yelken sana alarm verir bu sayede...

Zikri: Nasıl?

Fikri: Çok basit bir ilkeyi gözeterek… Tüylerin ikisi de düzgün bir şekilde arkaya doğru uçması lazım… Ön yelkenini ele alalım. Bunun ön tarafında tüyler var dikkat ettin mi onlara hiç?

Zikri: Evet…

Fikri: İşte onlar sayesinde yelken sana istediği ayarı söyler.

Zikri: Nasıl yapar bunu?

Fikri: Hava akışının bozulduğu taraftaki tüy dalgalanmaya, pırpırlamaya başlar. Yelken hala çalışır vaziyettedir ama optimumda değildir. Zaten o kritik açı dediğimiz şey keskin bir değer olmaktan ziyade belli bir değerler aralığıdır. Maksimum verimi almak istersen bu tüyü düzeltmen lazım. Onun da basit bir kuralı var: Yelkenin tüyler vasıtasıyla seninle konuştuğunu varsay… Yelken sana HANGİ YÖNE ayar yapman gerektiğini söyler. Eğer dıştaki tüyün bozulmuşsa BENİ DIŞARI DOĞRU SAL demek ister. Eğer içerideki tüyün bozulmuşsa BENİ KENDİNE ÇEK der. Yani gitmek istediği yönü söyler… Basit, iki cümleli bir dildir bu… Bunu yaparsan hızının arttığını hemen gözlemlersin. Dolayısıyla yelkeni sürekli sal-çek çekiştirmen gerekmez. Ara sıra tüylerini kotrol etsen yeterlidir.

Zikri: Harikaymış! Ne kadar basit bir çözüm!

Fikri: Ve bir o kadar da güçlü ve kesin…

Zikri: Ön yelkenimdeki o tüyleri hatırlıyorum. Ama birkaç çift vardı sanki, aşağıdan yukarı doğru üç çift var bende yanlış hatırlamıyorsam… Hangi çifte bakmam lazım? Herhangi biri olur mu? Diğerleri yedek amaçlı mı takılıyor hani koparsa oraya takmak çok da pratik değil sonuçta… Öyle değil mi?

Fikri: Tam olarak öyle değil… Tahmin edeyim… Sendeki tüy çiftleri farklı YÜKSEKLİKLERDE değil mi?

Zikri: Evet…

Fikri: İşte o zaman yedek amaçlı takılmamışlar, her birinin bir fonksiyonu var…

Zikri: Eyvah, yine karmaşık birşey mi geliyor?

Fikri: Baştaki ilkeleri konuşmamış olsaydık karmaşık gelebilirdi. Ama bence artık bunu kendin anlayabilirsin. Sadece ekstradan bir bilgi vereceğim sana…

Zikri: Nedir o?

Fikri: GERÇEK RÜZGARIN ŞİDDETİ YUKARIYA DOĞRU GİTTİKÇE ARTAR…

Zikri: Hmm… Bunun ne anlama geldiğini düşüneceğim ama madem herşeyin sebebini sorguluyoruz önce onu sorayım: niye rüzgarın şiddeti deniz seviyesinde daha zayıftır da yukarı gittikçe artar?

Fikri: Bu hususiyet rüzgara, havaya özgü bir özellik değil. Her akışkanda var… Boruda akan bir suyun ortası daha hızlı ilerler, kenarları daha yavaş. Yine “sezgisel” bir açıklama istiyorsan direnç veya sürtünme diyebilirsin. Ama tam sebebi yine akışkanlar mekaniği denklemlerinin “sınır koşullarını gözeten” çözümlerinde yer alıyor. O “sınır” durgun olduğu için akışkan sınıra yaklaştıkça yavaşlar… (Nasıl bir oranda yavaşladığı ile yelkenin kesiminin-dizaynının arasında bir ilişki vardır… İşte o zaman o denklemlerin hakikaten çözülmesi gerekir…)

Zikri: Peki… Bunun yelken açısından anlamını düşüneyim o zaman. Senin düşünce şekline biraz alıştım, basit ve gerekirse tersinden düşüneceğim… Tüyler niye var? Açıyı optimize etmek için dedik… Hmm… Farklı yüksekliklerde farklı açıyla mı ayarlanması gerekiyor o zaman bu yelkenin? Görünüşe göre öyle… Ama NİYE? Söyleme ben düşüneceğim!
Niye olabilir niye??… Bana söylediğin ekstra bilgi “gerçek rüzgar hızının yükseklikle değişmesi” idi. Ee ne olacak ki? Yön değişir demiyorsun sonuçta hız değişir diyorsun… Çıkamayacağım işin içinden galiba…

Fikri: Çıkarsın… mükemmel geldin buraya kadar çünkü… Her söylediğin doğru idi..

Zikri: Tamam o zaman söyleme… Baştan temiz kafayla düşüneyim. Yükseklikle gerçek rüzgar hızı artıyor… Ama… bir dakika… ama… yelkenim BAĞIL rüzgar ile çalışıyordu gerçek rüzgar beni ilgilendirmiyor ki... Dolayısıyla gerçek rüzgarın HIZININ artması bağıl rüzgarın YÖNÜNÜ değiştirir… mi acaba? Bir bakayım vektör diyagramlarına… Tabii ki! Demek ki yukarı doğru çıktıkça gerçek rüzgarımın hızı artıyor, bu da bağıl rüzgarımın yönünü değiştiriyor. Bu da kritik açımı değiştiriyor… Doğru mu?

Fikri: O kadar güzel çıkardın ki helal olsun diyor ve bir keyif sigarası yakıyorum izninle…

Zikri: Ne demek…  :) Peki ama yüksekliğe göre yelkenin açısı nasıl ayarlanabilir ki? Sonuçta tek bir halatla kontrol etmiyor muyum yelkeni? Iskota ile yani…

Fikri: Öncelikle tekrar tebrikler… Bu yapman gereken ayara yelkene BÜKÜM (TWIST) vermek deniyor. Ve evet yelken açısı tek bir halat
ile ayarlanıyor ama o halatı çeken kuvvetin iki bileşeni var… Yatay ve dikey… Tek yapman gereken bu ikisinin arasındaki oranı ayarlamak.

Zikri: Onu nasıl yapıyoruz?

Fikri: Yelken iskotası yelkenden çıkıp gövdeye değdiği noktayı değiştirerek. Bunun için “araba” denilen bir hareketli makara var, ileri geri hareket ediyor. Bu da iskotayı çekme açımı değiştiriyor ve bu da yelken kumaşının rüzgara hücum açısını ön yaka boyunca yukarı doğru değiştiriyor.

Zikri: Tamam ama tüyler bu konuda nasıl yardımcı oluyor bana?

Fikri: Ha o çok basit! Yine aynı dili konuşuyor yelken seninle… GİTMEK İSTEDİĞİ YÖNÜ İŞARET EDİYOR… Mesela alttaki ve ortadaki tüylerin güzel uçuyor, üstteki tüylerin bozuk, pırpırlıyor… Üst taraf sana daha UZAK değil mi? O zaman arabayı kendinden UZAKLAŞTIRIYORSUN. Yani ileri alıyorsun ve bir bakıyorsun ki üç çift tüyünün üçü de mükemmel uçuyor… İşte o anda o yelkenin aldığı bükümlü şekle iyi bak ve ne kadar estetik göründüğünü de takdir etmeden geçme…

Zikri: Geçmem.  :) Bu dakikadan sonra geçemem zaten… Üstteki tüylerim iyi, alttaki tüylerim bozuksa o zaman da bana YAKIN olan tüylerim bozuk olduğu için yelken bana arabayı kendime YAKLAŞTIRMAMI söylüyor öyle değil mi?

Fikri: Harika… İşte şimdi o yelkenin hakkını vermiş olursun…

-------

Bildiklerimin sınırına yaklaşıyorum ama biraz daha devam edebilirim galiba…  :)
  • IP logged
« Son Düzenleme: 24 Kasım 2019, 17:38:17 Gönderen: Doğan Erbahar »
"...parce que je suis heureux en mer et peut-être pour sauver mon ame..." - Bernard Moitessier

  • *
  • İleti: 92
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#36: 24 Kasım 2019, 22:19:07
Doğan Reis;

Mükemmel bilgiler veriyorsun. Teşekkür etmeden geçemedim. Eline sağlık.
  • IP logged

  • *
  • İleti: 5768
    • Son Denk Kayıkçısı
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#37: 25 Kasım 2019, 14:04:38
Arabaların ayarlanma mantığına bayıldım. Tekrar elinize sağlık.
  • IP logged
S/Y Bidarka / Fatih / İstanbul


"Son Denk Kayıkçısının Hatırasına"


https://sondenkkayikcisi.blogspot.com/

  • *
  • İleti: 1340
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#38: 25 Kasım 2019, 16:44:51
Doğan Hocam forumun seviyesini yükselten yazılarınız için teşekkürler.Yıllardır doğaçlama uyguladığım trim kurallarını sayenizde sebepleriyle öğrendim.
  • IP logged
BABA TUNCA /YEŞİLKÖY

  • *
  • İleti: 1647
    • instagram
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#39: 26 Kasım 2019, 20:50:45
Teoride ve pratikte Fikri ve Zikri Bayıldım, çok şeyi netleştirdim. Sağolun Doğan Hocam...

SM-G920F cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

  • IP logged
Akdenizli, Balıkçı

  • *
  • İleti: 49
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#40: 26 Kasım 2019, 23:40:05
Benim en sevdiğim konudur yelken teorisi. Çok teşekkürler Doğan reis.. Hala bilmediğim şeyler varmış. Sayenizde öğreniyoruz..
  • IP logged

  • *
  • İleti: 86
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#41: 24 Aralık 2019, 03:09:02
Bu konuyu zaman ayırarak okumak istiyorum, youtube gibi bir hatırlatma falan koyulabiliyor mu konuya, unutuyorum çünkü.

Aslında bir hafta falan ön sayfada kalacak bu mesajla, fena iş yapmamışım yani.
  • IP logged

  • *
  • İleti: 49
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#42: 25 Aralık 2019, 22:37:13
Konuyla ilgili bir maruzatım vardı)). Sevgili Erkan Reis canlandırınca aklıma geldi, Sn.Murat Erciyes linklerinde  3. bölüm iki kere alıntılanmış ama 4. atlanmış. Mümkünse  yazıyı rica edecektim Doğan Hocamdan..
  • IP logged

  • *
  • İleti: 929
Ynt: YELKEN TEORİSİNİ ANLAMAK (mümkün mü?)
#43: 26 Aralık 2019, 00:46:09
Konuyla ilgili bir maruzatım vardı)). Sevgili Erkan Reis canlandırınca aklıma geldi, Sn.Murat Erciyes linklerinde  3. bölüm iki kere alıntılanmış ama 4. atlanmış. Mümkünse  yazıyı rica edecektim Doğan Hocamdan..

Çok teşekkürler uyarı için Engin Reisim, düzelttim.
Aralık etkisi ile alakalı iki farklı makale var, bir tanesinin isminde alt tire kullanılmış. O yüzden atlamışım derlerken.

Tekrar teşekkürler, selamlar
  • IP logged
"...parce que je suis heureux en mer et peut-être pour sauver mon ame..." - Bernard Moitessier

  • *
  • İleti: 8
Harika bir yazı dizisi olmuş. Keyifle okudum. Emeğinize sağlık. :)
  • IP logged

 
Yukarı git